Po latach zabiegania o prawne uregulowanie zawodu psychologa, wykwalifikowani specjaliści  wskazują, że zaniedbania decydentów w tym zakresie doprowadziły do namnożenia się w kraju pseudo klinik i "gabinetów", w których chorzy narażani są na utratę zdrowia.

Zabiegający o uregulowanie zawodu przedstawiciele tej profesji wskazują, że obecnie Państwo w żaden sposób nie chroni obywateli przed działalnością osób podających się za psychologów, lecz nieposiadających odpowiedniego wykształcenia.

Dlatego Ogólnopolski Związek Zawodowy Psychologów (OZZP) przygotowuje na wrzesień akcję protestacyjną. Domaga się faktycznego wejścia w życie Ustawy o zawodzie psychologa.

Martwe prawo

Przedstawiciele OZZP wskazują, że ich celem jest faktyczne wejście w życie Ustawy o zawodzie psychologa, która formalnie weszła w życie 10 lat temu, ale faktycznie do tej pory nie zaczęła być stosowana. Powód? Do ustawy nie wydano żadnych rozporządzeń wykonawczych. W praktyce pozostaje więc martwym prawem.

Na konieczność faktycznego wdrożenia regulacji prawnych wskazywał niejednokrotnie także Marek Michalak, Rzecznik Praw Dziecka.

- Nieprofesjonalne wykonywanie usług psychologicznych stanowi zagrożenie dla dziecka. Brak jasnych przepisów dotyczących zawodu psychologa rodzi wiele problemów. Są wśród nich: brak regulacji w zakresie prawa wykonywania zawodu psychologa, brak list psychologów, brak określonych standardów wykonywania zawodu psychologa i organu sprawującego nadzór nad wykonywaniem tego zawodu. Efektem tego stanu rzeczy jest naruszanie praw osób korzystających z usług psychologicznych, jak i samych psychologów - wyliczał Rzecznik Praw Dziecka.

W ocenie Marka Michalaka stworzenie spójnej i precyzyjnej regulacji powinno mieć charakter priorytetowy, szczególnie w sytuacji rosnącego znaczenia tych specjalistów także w systemie ochrony zdrowia.

- Jakość świadczonych usług psychologicznych powinna być na bieżąco weryfikowana. Powinien też istnieć organ, do którego będzie można zwrócić się z zażaleniem na niewłaściwie wykonaną usługę psychologiczną (odpowiedzialność zawodowa psychologa) oraz który będzie sprawował nadzór nad wykonywaniem tego zawodu - zaznaczał RPD.

Czas nagli

Wydaje się, że konieczność szybkiego i faktycznego uregulowania statusu zawodu psychologa jest tym bardziej istotna, że wkrótce przedstawiciele tej profesji mają stać się podstawą nowego systemu ochrony zdrowia nad dziećmi i młodzieżą.

Minister zdrowia Łukasz Szumowski, gdy tylko stanął na czele resortu zdrowia, zapowiadał priorytetowe traktowanie psychiatrii dziecięcej, czego wyrazem ma być nowe podejście do opieki w tym obszarze nad dziećmi, m.in poprzez zwiększenie aktywności placówek pedagogiczno-psychologicznych.

W rozmowie z Rynkiem Zdrowia w marcu br. Łukasz Szumowski przyznał, że obecnie psychiatria dziecięca praktycznie w kraju nie istnieje, zaś potrzeby opieki w tej dziedzinie dynamicznie rosną. Jak wyjaśniał nam minister, resortowy program zakłada, że podstawowym ogniwem nowego systemu będą poradnie psychologiczno-pedagogiczne. Pracujący w nich psycholodzy i pedagodzy po odpowiednim przeszkoleniu i uzyskaniu certyfikatów będą mogli wystawić wstępną diagnozę i skierować dziecko z podejrzeniami zaburzeń psychicznych do specjalistów.

Ochrona zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w nowym systemie ma zacząć funkcjonować od stycznia przyszłego roku. 

Krzysztof Jakubiak, rzecznik resortu zdrowia, przyznaje, że Ministerstwo Zdrowia dostrzega w tej grupie zawodowej realne wsparcie dla specjalistów pracujących obecnie w systemie ochrony zdrowia. Zapewnia jednocześnie, że szczegółowe rozwiązania dotyczące ich funkcjonowania w systemie ochrony zdrowia, jak i zagwarantowanie pozostania wyszkolonym psychologom klinicznym w publicznym systemie są obecnie opracowywane.

Rzecznik podkreśla, że minister zdrowia powołał Zespół do spraw zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, w skład którego wchodzą najlepsi eksperci i praktycy zajmujący się zdrowiem psychicznym dzieci i młodzieży. Zadaniem zespołu jest przygotowanie koncepcji nowego modelu opieki psychiatrycznej, który powinien opierać się o nowe zdefiniowanie roli poradni psychologiczno-pedagogicznej w systemie oświaty oraz stopniową zmianę systemu lecznictwa psychiatrycznego i psychologicznego.

Dodaje: - Wdrożenie postulowanego modelu będzie wymagało dalszej ścisłej współpracy z Ministerstwem Edukacji Narodowej, zwiększania świadomości i kompetencji wśród pracowników systemu oświaty, zmian legislacyjnych oraz finansowania poradni i jednostek opieki psychiatrycznej. Prace Ministerstwa Zdrowia nad nowym modelem opieki psychiatrycznej dotyczą także zmian w organizacji udzielania świadczeń opieki zdrowotnej dla dzieci i młodzieży, których głównym założeniem jest wczesne wykrywanie zaburzeń psychicznych czy też identyfikowanie zaburzeń zachowania i dostarczanie w miarę możliwości w jak najkrótszym terminie najbardziej adekwatnej pomocy.

Brakuje kadry
Krzysztof Jakubiak przyznaje, że jedną z największych barier dla rozwoju tej części systemu opieki zdrowotnej jest niedobór kadr specjalistycznych. MZ przygotowuje propozycje projektu konkursowego dotyczącego kształcenia specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym dzieci i młodzieży (psychologów klinicznych, psychoterapeutów, terapeutów środowiskowych), który mógłby zostać sfinansowany ze środków unijnych pozostających w dyspozycji Ministerstwa Zdrowia. Planuje się, że założenia projektu zostaną przedstawione do akceptacji Komitetu Monitorującego PO WER we wrześniu br.

- Obecnie trwają prace nad szczegółowymi rozwiązaniami, które zostaną zaproponowane w projekcie - zapewnia rzecznik. 

Psycholodzy zwracają jednak uwagę, że  do tej pory kwestie dotyczące uruchomienia Centrów Zdrowia Psychicznego nie były konsultowane z ich środowiskiem.

Na spotkanie z przedstawicielami Związku zdecydował się dotychczas jedynie Rzecznikiem Praw Dziecka. W trakcie rozmów z RPD przedstawiciele OZZP postulowali, aby równolegle do prac nad ustawą o zawodzie psychologa poszczególne resorty - zdrowia, oświaty, pracy i polityki społecznej - przeprowadziły analizę zasobów aktualnej kadry psychologicznej (pod kątem wykształcenia i przygotowania zawodowego) i dopiero na tej podstawie wypracowały aktualne wymogi zatrudniania specjalistów świadczących pomoc dzieciom i młodzieży, a także organizowały formy dokształcania zawodowego.

26 lipca odbyło się nadzwyczajne posiedzenie Zespołu Trójstronnego do spraw ochrony zdrowia w Centrum Partnerstwa Społecznego "Dialog" z udziałem ministra zdrowia. Obecni na spotkaniu przedstawiciele OZZP usłyszeli deklarację ze strony ministra zdrowia, że wkrótce dojdzie do spotkania z przedstawicielami psychologów.

Takie spotkanie odbyło się, a minister zgodził się wesprzeć OZZP w działaniach na rzecz ustawy o zawodzie psychologa. Ponadto przy udziale MZ będą zbierane dane na temat liczby i kwalifikacji psychologów pracujących w ochronie zdrowia. Zaplanowano także kolejne spotkanie w sprawie pilotażu psychiatrii dziecięcej.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• PSYCHOLOG
• ZDROWIE PSYCHICZNE DZIECI
• OPIEKA PSYCHOLOGICZNA