• Coraz więcej doniesień naukowych wskazuje, że czeka nas "epidemia upadków" wśród osób starszych, co jest związane z zaburzeniami równowagi - mówi dr Marta Podhorecka
• Jednym z najpoważniejszych skutków braku aktywności fizycznej u seniorów jest utrata masy mięśniowej
• U osoby przez dłuższy czas przebywającej w warunkach domowych poziom tkanki tłuszczowej zwiększa się lub pozostaje bez zmian, natomiast maleje masa mięśniowa

- Osoby w wieku 60 plus z wielu powodów należą do najbardziej wrażliwych populacji podczas pandemii COVID-19. Obecnie to właśnie starsi dorośli bardzo często doświadczają swoistego kurczenia się ich świata społecznego. Samotność, izolacja. długotrwałe pozostawianie w warunkach domowych w wielu przypadkach wywiera bardzo szkodliwy wpływ zarówno na zdrowie fizyczne, jak i funkcjonowanie poznawcze tych osób - tłumaczy fizjoterapeutka, dr n. med Marta Podhorecka z Katedry Geriatrii Wydziału Nauk o Zdrowiu CM UMK.

Pandemiczny efekt domina

Dr Podhorecka wskazuje na całą siatkę konsekwencji i objawów występujących w czasach pandemii w grupie wiekowej 60 plus. Składają się one na efekt domina, gdyż poszczególne skutki pandemii są ze sobą powiązane, dochodzi nierzadko do wtórnych komplikacji. Zaliczamy do nich, między innymi, takie następstwa, jak:

• Zaburzenia funkcji poznawczych
• Zaburzenia równowagi i upadki
• Sarkopenia (związana z wiekiem utrata masy mięśniowej)
• Choroby przemiany materii
• Zaburzenia rytmu dobowego
• Otyłość
• Depresja
• Niedożywienie

Specjaliści zaznaczają, że w zasadzie wszystkie te problemy związane są ze stanem izolacji, ciągłym dystansem społecznym i bezczynnością/brakiem aktywności ruchowej (hipokinezja).

Dr Marta Podhorecka wskazuje, że ze względu na częste występowanie wśród osób starszych zjawisk wielochorobowości i wielolekowości trudno odróżnić, które w wymienionych objawów mają charakter pierwotny, a które są wtórne. - Jedną z najważniejszych zasad pracy z osobami starszymi jest to, aby poszczególnych schorzeń nie rozpatrywać jednostkowo. Jako priorytet w geriatrii uznaje się jak najdłuższe utrzymywanie funkcjonalności oraz samodzielności u osób starszych - wyjaśnia fizjoterapeutka.

Czeka nas "epidemia upadków"?

Dodaje, że jednym z najtrudniejszych, a zarazem najpoważniejszych skutków izolacji oraz braku aktywności fizycznej jest sarkopenia, wskutek której obserwujemy utratę masy oraz wydolności mięśniowej, co ma przecież kluczowe znaczenie przy wykonywaniu codziennych czynności.

- Często, kiedy mówimy o obniżonej zawartością masy mięśniowej wyobrażamy sobie osoby szczupłe. Tymczasem dzisiaj, w warunkach pandemii widzimy na oddziałach geriatrycznych zupełnie inną zależność. Otóż u osoby przez dłuższy czas przebywającej w warunkach domowych poziom tkanki tłuszczowej zwiększa się lub pozostaje bez zmian, natomiast maleje masa mięśniowa. Takie osoby są nie tylko mniej aktywne, ale też bardziej narażone na upadki oraz zaburzenia równowagi.

Dr Marta Podhorecka wskazuje, że zależności pomiędzy brakiem aktywności fizycznej w warunkach domowych a zaburzeniami poznawczymi dowodzi wiele badań obserwacyjnych prowadzonych w dobie pandemii w wielu krajach.

- Takie badania były prowadzone, między innymi przez zespoły naukowców w Danii, Hiszpanii oraz Wielkiej Brytanii. Ostatnio opublikowane zostały wyniki bardzo dużych badań zrealizowanych w Nowej Zelandii, dotyczących pozytywnego wpływu aktywności fizycznej osób starszych na funkcje bezpośrednio związane z ich samopoczuciem - informuje dr Podhorecka.

Dodaje: - Pojawia się także coraz więcej niepokojących doniesień naukowych, mówiących o tym, że czeka nas nowa, swoista epidemia w geriatrii, dotycząca upadków wśród osób w podeszłym wieku, które dotknięte są izolacją domową i związanym z nią znacznym zmniejszeniem aktywności fizycznej.

Dr Podhorecka informuje, że jedną z ważniejszych publikacji związanych z funkcjonowaniem seniorów w czasach pandemii jest obszerny materiał przygotowany przez kilka międzynarodowych organizacji i towarzystw naukowych, zawierający rekomendacje zamieszczone w aż 31 dokumentach.

- W pracy z osobami starszymi możemy już teraz opierać się, m.in. na programie przeciwupadkowym Otago dotyczącym zaburzeń równowagi wśród seniorów. Program ten, w skrócie, polega na kilku spotkaniach z osobą starszą w warunkach domowych. Następnie senior przejmuje odpowiedzialność za sferę swojej aktywności fizycznej i ćwiczy już samodzielnie w swoim domu. Natomiast fizjoterapeuta konsultuje te ćwiczenia telefoniczne - przekazuje uwagi, motywuje do kontynuowania aktywności - wymienia dr Podhorecka.

Są już gotowe programy, będą kolejne

Ekspertka zaznacza, że w Polsce jest już realizowanych (między innymi przez jednostki samorządu terytorialnego) wiele programów dotyczących aktywizacji osób starszych. - Obecnie, ze względu na pandemię, większość Uniwersytetów Trzeciego Wieku jest zamknięta. Dlatego osoby wcześniej zaangażowane w UTW tylko czekają na to, by wziąć udział w różnego rodzaju programach aktywizacyjnych - zwraca uwagę specjalistka.

- W każdym województwie działają regionalni przedstawiciele Krajowej Izby Fizjoterapeutów, którzy są przygotowani do wspierania i konsultowania programów aktywizacji fizycznej, nie tylko adresowanych do osób starszych - informuje dr Marta Podhorecka.

Również zdaniem Marka Wójcika, pełnomocnika zarządu Związku Miast Polskich, pandemia COVID-19 spowodowała, że „w świadomości wielu samorządowców ochrona zdrowia zajmuje dziś zdecydowanie ważniejsze miejsce niż kiedyś”.

- Dlatego obecnie łatwiej jest przekonywać samorządowych decydentów do przygotowywania i realizacji mądrych programów zdrowotnych, w tym także dotyczących rehabilitacji oraz aktywizacji osób starszych - podkreśla Marek Wójcik.

Wszystkie wypowiedzi zanotowane zostały podczas konferencji online pt. "Jak samorządy mogą wspierać powrót do zdrowia w dobie pandemii COVID-19: fakty, pomysły, programy, pieniądze" (19 marca 2021 r.).
Retransmisja całego webinarium: rynekzdrowia.pl

Podobał się artykuł? Podziel się!