450 milionów ludzi cierpi na różnego rodzaju zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania, wliczając w to uzależnienia od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. 

W Polsce liczba osób leczących się z powodu problemów zdrowia psychicznego oscyluje wokół 1,6 mln. Koszty świadczeń finansowanych ze środków publicznych - NFZ, wyniosły w 2010 roku ponad 2 mld zł. Stanowi to 3,5% wszystkich kosztów ponoszonych przez Narodowy Fundusz Zdrowia na świadczenia zdrowotne. Wydatki ZUS, na świadczenia związane z niezdolnością do pracy osób z problemami zdrowia psychicznego wyniosły w 2009 roku blisko 4,5 mld zł, co stanowiło 15,5 % wszystkich wydatków.

Ochrona zdrowia psychicznego została w Polsce zadeklarowana jako jeden z priorytetów zdrowotnych państwa. W 2009 roku powstał Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego. Dopiero jednak w tym roku przeznaczone zostały na jego cele realne środki.

Program ma ułatwić lecznie chorych przede wszystkim z zaburzeniami depresyjnymi, skłonnościami samobójczymi, zaburzeniami geriatrycznymi związanymi ze starzeniem się, zaburzeniami spowodowanymi używaniem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych oraz przewlekłymi, nawracającymi chorobami psychotycznymi i afektywnymi.

Jak zaznacza prof. Marek Jarema, krajowy konsultant w dziedzinie psychiatrii, kierownik III Kliniki Psychiatrycznej Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, wspomniany program zakłada m.in. zmianę struktury organizacyjnej opieki psychiatrycznej w Polsce, poprzez wprowadzenie priorytetu dla opieki środowiskowej.

- Opieka nad chorym, np. na schizofrenię, powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb chorego, a nie łączyć się z traumatyczną najczęściej zmianą jego sytuacji. Tak dzieje się, gdy najbardziej dostępną formą opieki psychiatrycznej jest hospitalizacja w oddziale psychiatrycznym - stwierdza profesor.

Jak podkreśla konsultant, alternatywnym rozwiązaniem, zalecanym przez Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, jest oparcie opieki o tzw. Centrum Zdrowia Psychicznego, składające się z ambulatorium, zespołu leczenia  środowiskowego oraz oddziału dziennego. Taki schemat zakłada, że chory będzie mógł przebywać w swoim środowisku mając jednocześnie zapewnioną odpowiednią opiekę medyczną oraz wsparcie ze strony innych pracowników (psychologów, pielęgniarek, terapeutów itp.). 

W Polsce ok. 1 mln osób korzysta rocznie z psychiatrycznego lecznictwa ambulatoryjnego, szpitalnie jest leczonych ok. 200.000 a blisko 2500 jest internowanych gdyż choroba psychiczna spowodowała, że stali się sprawcami przestępstw, choć w myśl litery prawa nie można im przypisać winy.

Najczęstszą ciężką chorobą psychiczną jest schizofrenia, na którą cierpi lub będzie cierpiała w  jakimś momencie swojego życia jedna na 100 osób. W  Polsce liczba pacjentów ze schizofrenią szacowana jest na  ok.  400 tys.

• ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA PSYCHICZNEGO