Ze statystyk wynika, że w Polsce średnio co osiem minut ktoś doznaje udaru mózgu. Rocznie występuje on u ok. 70 tys. osób, przy czym 15 proc. z nich umiera w szpitalu, a w ciągu roku po udarze umiera kolejne 20-25 proc. Mniej więcej połowa pacjentów wraca do samodzielności, a pozostali potrzebują pomocy innych osób przy wykonywaniu różnych czynności.

- Wiedza na temat udaru mózgu jest w Polsce wciąż niewystarczająca. Większości z nas kojarzy się on z udarem cieplnym, którego można dostać na plaży - mówi Adam Siger z Fundacji Udaru Mózgu (FUM), która zajmuje się edukowaniem na temat udaru i pomaganiem osobom, które go przeszły.

Badania przeprowadzone przez neurologów z Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie i z kilku innych ośrodków w Polsce w grupie 481 pacjentów (przyjętych na oddział neurologiczny z przyczyn innych niż udar mózgu) wykazały, że 25 proc. z nich nie znało ani jednego objawu udaru, a co najmniej trzy objawy było w stanie wymienić tylko 10 proc. badanych.

Tymczasem znajomość tych symptomów jest konieczna do tego, by w razie ich wystąpienia natychmiast wezwać pogotowie, przekonują eksperci.

Do objawów udaru mózgu zalicza się: nagłe osłabienie czy drętwienie jednej strony ciała czy jednej nogi i/lub ręki, nagłe trudności z mówieniem lub rozumieniem mowy, nagłe trudności z chodzeniem, zaburzenia równowagi, nagły nietypowy silny ból głowy, chory nagle nie widzi na jedno oko.

- Od 20 lat propagujemy hasło, że udar mózgu równa się atak mózgu. I niezależnie od przyczyny, tak jak w przypadku zawału serca, pacjent powinien natychmiast trafić do szpitala ze specjalnym oddziałem udarowym, gdzie otrzyma natychmiastową i wielospecjalistyczną pomoc - podkreśla prof. Anna Członkowska przewodnicząca Sekcji Chorób Naczyniowych Mózgu Polskiego Towarzystwa Neurologicznego.

Neurolog przypomina, że osoba, u której wystąpiły objawy udaru, powinna trafić na taki specjalistyczny oddział przed upływem 4,5 godziny. Wówczas jest szansa, że będzie można jej podać lek trombolityczny, rozpuszczający skrzeplinę blokującą naczynie, które doprowadza do mózgu krew z tlenem i substancjami odżywczymi. Zablokowanie tego naczynia jest przyczyną tzw. udaru niedokrwiennego, z którym mamy do czynienia aż w 80 proc. wszystkich przypadków udaru mózgu.

Według prof. Członkowskiej przy obecnie przyjętych kryteriach lek trombolityczny powinno otrzymywać ok. 20 proc. pacjentów z udarem niedokrwiennym. - Niestety, w Polsce leczonych jest tylko niecałe 4 proc.- podkreśla specjalistka.

Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest fakt, że osoby, u których wystąpiły objawy udaru, docierają do szpitala za późno, by to leczenie można było zastosować - ocenia prof. Członkowska.

Inny problem stanowi to, że nie wszystkie oddziały udarowe, których w Polsce jest 171, leczą trmbolitycznie. 21 z nich w ogóle nie stosuje tego leczenia, jedna trzecia oddziałów leczy w ten sposób mniej niż 2 proc. pacjentów i tylko jedna piąta leczy więcej niż 10 proc. chorych.

• UDAR MÓZGU