KAS przeprowadził pierwsze w Polsce kompleksowe badanie świadomości społecznej mieszkańców na temat zanieczyszczenia powietrza. Zostało ono wykonane w kwietniu zeszłego roku przez profesjonalną firmę zajmującą się badaniami rynku i opinii społecznej na reprezentatywnej próbie 1003 dorosłych mieszkańców czterech województw: dolnośląskiego, łódzkiego, małopolskiego i śląskiego. - Są to cztery województwa o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w kraju - wyjaśniła we wtorek (22 marca) Ewa Lutomska reprezentująca Krakowski i Polski Alarm Smogowy.

Według tych badań 60 proc. mieszkańców tych województw oceniło jakość powietrza w miejscu zamieszkania jako dobrą lub bardzo dobrą, a 40 proc. uznała ją za złą lub bardzo złą. - Świadczy to o dużej nieświadomości mieszkańców dotyczącej tego problemu - ocenili przedstawiciele organizacji.

Jak zaznaczyli, poziom świadomości mieszkańców dotyczącej problemów zanieczyszczenia powietrza różni się w zależności od województwa - najwięcej osób nisko oceniających jakość powietrza jest w Małopolsce (49 proc.) i na Śląsku (43 proc.), a najmniej w woj. dolnośląskim (32 proc.) i łódzkim (25 proc.). Jak twierdzą przedstawiciele organizacji, wynika to z tego, że w Małopolsce najwięcej mówi się o tym problemie - tam zaczęła się publiczna debata na ten temat złej jakości powietrza i w tym regionie jest ona najbardziej zaawansowana.

Oprócz regionu zamieszkania główny wpływ na poziom oceny jakości powietrza ma wielkość miejscowości. Na terenach wiejskich niskie oceny przedstawiło niewiele ponad 20 proc. respondentów, a w aglomeracjach miejskich przekraczających 500 tys. mieszkańców - prawie 60 proc. Przedstawiciele Alarmu zwracają uwagę, że ocena ta nie pokrywa się z rzeczywistością, bo według badań wiele małych miejscowości boryka się z większym zanieczyszczeniem powietrza niż duże miasta.

O niskiej społecznej świadomości problemów - według przedstawicieli KAS - świadczą też odpowiedzi na pytanie o jakość powietrza w różnych porach roku. W tym przypadku mieszkańcy dolnośląskiego i łódzkiego znacznie częściej skłonni są wskazywać, że jakość powietrza utrzymuje się na zbliżonym poziomie przez cały rok. Z kolei w przypadku małopolskiego i śląskiego ponad połowa badanych wskazuje, że powietrze pogarsza się w sezonie grzewczym, czyli jesienią i zimą.

Badani mieszkańcy czterech województw poproszeni o wskazanie województwa, w którym jest najgorsze powietrze najczęściej wymieniali śląskie, a potem małopolskie.

Jak zauważyła Lutomska, mieszkańcy nie mają świadomości zagrożenia, jakie niesie zanieczyszczone powietrze, bo instytucje regionalne bardzo słabo informują o problemie smogu. Badania przeprowadzone w czterech województwach o największym zanieczyszczeniu powietrza wskazują, że informacje o smogu dostępne są głównie na specjalistycznych stronach internetowych.

- Do pozytywnych wyjątków w tym względzie należy Radio Kraków czy TVP Katowice, które regularnie informują o aktualnej jakości powietrza w regionie. Nawet gminy, które posiadają stacje monitoringu powietrza nie robią praktycznie nic, aby powiadamiać swoich mieszkańców o aktualnej jakości powietrza - podkreślili przedstawiciele Alarmu.

- Również powiadamianie przez powiatowe centra zarządzania kryzysowego nie funkcjonuje tak jak powinno. Brak szerokiego i łatwego dostępu do informacji o zanieczyszczeniu powietrza naraża zdrowie mieszkańców Polski - dodali.

Dlatego Polski Alarm Smogowy zaapelował do władz mediów publicznych o dołączenie informacji o aktualnej i przewidywanej jakości powietrza do prognozy pogody przedstawianej w krajowych oraz regionalnych stacjach radiowych i telewizyjnych.

- Polska ma najbardziej zanieczyszczone powietrze w całej Unii Europejskiej. Mimo to, Polacy nie są informowani przez media publiczne o aktualnej jakości powietrza. Brak informacji prowadzi do sytuacji, w której wzrasta zagrożenie zdrowia i życia Polaków - zaznaczyła Anna Dworakowska z PAS.

Według tych badań 65 proc. mieszkańców analizowanych województw nie czuje się dobrze poinformowana o aktualnej jakości powietrza, a 70 proc. chciałaby mieć dostęp do takich informacji. Jedynie kilka procent mieszkańców badanych województw jest w stanie wymienić konkretne zanieczyszczenia powietrza; mamy też nikłą wiedzę na temat wpływu oddychania zanieczyszczonym powietrzem na nasze zdrowie.

Według danych PAS Polska ma najbardziej zanieczyszczone powietrze spośród wszystkich krajów UE, a wyznaczone polskim prawem normy jakości są łamane od 10 lat. Na przestrzeni ostatnich lat stan jakości powietrza nie uległ znaczącej poprawie.

Największy problem stanowi: pył zawieszony (PM10 i PM2,5) i benzo(a)piren, które są wytwarzane przede wszystkim przez domowe piece i kotły na węgiel i drewno oraz dwutlenek azotu, którego głównym źródłem są samochody. PAS wskazuje, że co roku około 43 tys. mieszkańców naszego kraju przedwcześnie umiera z powodu zanieczyszczenia powietrza.

• SPALINY
• ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA