Prof. Joanna Zajkowska z kliniki chorób zakaźnych i neuroinfekcji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku mówiła o tym na spotkaniu z dziennikarzami inaugurującym ogólnopolską kampanię edukacyjną zorganizowana pod hasłem "Kleszczowe zapaleniu mózgu - Szczepimy się! Zapobiegamy!". Ma ona przekonać Polaków do tego, by lepiej chronić się przed kleszczami i zmniejszyć ryzyko zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu.

Przed zakażeniem najlepiej chroni szczepionka. - W naszym kraju korzysta z niej jednak niewiele osób. Z danych udostępnionych przez apteki wynika, że w minionych latach sprzedano nie więcej niż dwadzieścia tysięcy tych preparatów rocznie - powiedziała prof. Joanna Zajkowska, ekspert międzynarodowej grupy ISW-TBE, zajmującej się kleszczowym zapaleniem mózgu.

Według mgr Marty Supergan-Marwicz z katedry biologii ogólnej i parazytologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, w 2014 r. najwięcej tych szczepionek sprzedano w woj. mazowieckim (prawie 7 tys.) oraz w województwach podlaskim (3 tys.) i dolnośląskim (2 tys.).

- W Austrii zaszczepiono dotąd 80 proc. społeczeństwa, a w kilku innych krajach europejskich od 15 do 30 proc. ludności. Polska należy do krajów o najniższym zaszczepieniu przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu, które nie przekracza 1 proc. populacji. W naszym regionie należą do nich również Litwa, Łotwa i Estonia - stwierdziła prof. Zajkowska.

Szczepionki przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu są w naszym kraju zalecane, ale nie są obowiązkowe, zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych w Polsce. Oznacza to, że nie są one refundowane z budżetu. Trzeba zapłacić za nie z własnej kieszeni, ewentualnie są one fundowane przez pracodawców.

Prof. Zajkowska, jako przykład podała przedsiębiorstwo Lasy Państwowe, które wszystkim swoim pracownikom opłaca szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu.

- Dzięki temu zakażenia te nie zdarzają już w tej grupie osób. Jest to bardziej opłacalne niż ponoszenie kosztów związanych z zachorowaniem i leczeniem kleszczowego zapaleniu mózgu - dodała.

Koszty jednej dawki szczepionki to około 100 zł. Trzeba podać trzy, żeby uzyskać odporność na tę infekcję utrzymującą się od 3 do 5 lat. Druga dawka stosowana jest po 2-3 miesiącach, a trzecia - po 5-12 miesiącach. Możliwy jest również cykl przyśpieszony: druga dawka podawana jest po 14 dniach, a trzecia również po 5-12 miesiącach.

- Jest jeszcze czas, żeby się zaszczepić przed wakacyjnymi wyjazdami nawet w normalnym cyklu - powiedziała prof. Zajkowska. Według mgr Supergan-Marwicz, kleszcze najbardziej aktywne są w maju i czerwcu do początku lipca, a potem we wrześniu. Ostrzegała jednak, że do zakażenia może dojść również w kolejnych miesiącach, nawet na początku grudnia, zanim przyjdą pierwsze mrozy.

Prof. Zajkowska uważa, że zaszczepienie się powinny rozważyć osoby, które przebywają lub wyjeżdżają na tereny, gdzie ryzyko zakażenia kleszczowym zapalenie mózgu jest największe. Są to głównie tereny północno-wschodniej i niemal całej wschodniej Polski.

Ocenia się, że około 3-15 proc. występujących w Polsce kleszczy jest zarażonych wirusem wywołującym kleszczowe zapalenie mózgu. Ale nawet, gdy dojdzie do przeniesienia infekcji do organizmu człowieka, nie każda osoba musi zachorować.

- Zakażenie to na ogół ma łagodny przebieg. U 30-50 proc. osób nie wywołuje ono żadnych objawów i zostaje zwalczone przez układ odpornościowy. Te osoby nawet nie wiedzą, że zostały zakażone - podkreśla prof. Zajkowska. U 30 proc. zakażonych w drugiej fazie choroby występują jedynie objawy grypopodobne.

Według mgr Supergan-Marwicz, do zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu w ostatnich latach dochodzi u około 200 osób rocznie w całym kraju. Najwięcej przypadków tej choroby było w 2009 r. - prawie 350. W 2014 r. zachorowało prawie 200 Polaków.

Kampania "Kleszczowe zapaleniu mózgu - Szczepimy się! Zapobiegamy!" potrwa do 30 czerwca 2015 r. Więcej na jej temat na stronie internetowej szczepkleszcz.pl.

• KLESZCZ