Zgodnie z nowelą ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi NFZ zostanie zobowiązany do finansowania zakupu szczepionek potrzebnych do przeprowadzania obowiązkowych szczepień ochronnych dla osób ubezpieczonych. Środki na ich zakup będą określane w planie finansowym Funduszu.

Ministerstwo Zdrowia, które dziś finansuje szczepienia, będzie robić to nadal jedynie w przypadku osób nieposiadających uprawnień z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego.

W ocenie posłów PO, którzy zgłosili projekt nowelizacji, przesunięcie finansowania szczepień do NFZ zwiększy elastyczność podejmowania decyzji o rozszerzaniu listy chorób objętych działaniami profilaktycznymi w formie szczepień ochronnych. Podkreślali oni, że NFZ dysponuje kilkunastokrotnie większym zasobem środków potrzebnych do realizacji celów polityki zdrowotnej, dlatego zmiana przyczyni się do sukcesywnego poszerzania Programu Szczepień Obowiązkowych i dostosowania zakresu stosowanych w Polsce szczepień profilaktycznych do aktualnych potrzeb zdrowotnych populacji.

W uzasadnieniu wskazano m.in., że ustawa umożliwi objęcie publicznym finansowaniem powszechnej populacyjnej profilaktyki zakażeń np. dwoinką zapalenia płuc (pneumokokami), ludzkim wirusem brodawczaka (HPV), a także dwoinką zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (meningokokami).

Dziś szczepienia obowiązkowe odbywają się zgodnie z programem szczepień, który ogłasza Główny Inspektor Sanitarny. Koszty zakupu szczepionek do przeprowadzania obowiązkowych szczepień ochronnych (ponad 80 mln zł rocznie) finansowane są z budżetu państwa - z części, której dysponentem jest minister zdrowia.

Oprócz szczepień obowiązkowych są także szczepienia zalecane. Wykaz szczepień zalecanych dla określonych grup z uwagi na wiek, stan zdrowia, sytuację epidemiologiczną występującą na danym terenie oraz przemieszczanie się poza granice Polski określa w drodze rozporządzenia minister zdrowia. Koszty zakupu preparatów do szczepień zalecanych ponosi osoba poddająca się szczepieniu.

Od 2011 r. rozszerzono obowiązek szczepienia przeciwko pneumokokom na dzieci urodzone przed 37. tygodniem ciąży i na te z masą urodzeniową poniżej 2,5 kg. Wskazania medyczne do szczepienia dzieci do 5. roku życia, ze względu na większą groźbę powikłań, rozszerzono z kolei o takie jednostki chorobowe jak przewlekłe choroby serca, choroby metaboliczne, cukrzyca i przewlekłe choroby płuc, m.in. astmę. Łączny koszt szczepionek stosowanych dziś w profilaktyce pneumokokowej to ok. 20 mln zł rocznie.

W lutym br. wiceminister zdrowia Igor Radziewicz-Winnicki mówił w Sejmie, że uwzględniając sytuację epidemiologiczną Polski, szczególnie uzasadniona jest dostępność do profilaktyki przeciwko patogenom charakteryzującym się wysokim współczynnikiem zapadalności i śmiertelności bądź nosicielstwa, którą WHO i eksperci krajowi wskazują jako priorytet polityki zdrowotnej. Wśród priorytetów wymienił szczepienia przeciwko pneumokokom dla wszystkich dzieci nowo narodzonych.

Dodał, że ze względu na wysoką aktywność meningokoków w zakażeniach odnotowywanych w Polsce priorytetowe jest też rozszerzenie wykazu szczepień obowiązkowych także o szczepienie przeciwko tym patogenom.

Zapadalność na inwazyjną chorobę pneumokokową na terenie Polski u dzieci do 2 roku życia wynosi 19/100 tys., a do 5 roku życia - 17,6/100 tys.; w grupie 2-5 lat wynosi ona 5,8/100 tys.

Rak szyjki macicy, którego głównym czynnikiem ryzyka jest wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) jest w Polsce siódmą przyczyną zgonów kobiet z przyczyn nowotworowych oraz drugą wiodącą przyczyną śmierci kobiet między 15. a 44. rokiem życia.