CyberKnife (nóż cybernetyczny) jest urządzeniem do radiochirurgii - akceleratorem elektronów emitującym promieniowanie fotonowe. Dostarcza do guza z różnych stron wiązki promieniowania, zgodnie z planem napromieniania przygotowanym przez lekarza radioterapeutę i fizyka medycznego z udziałem chirurga narządowego.

W obrębie guza absorbowana jest w trakcie zabiegu sumaryczna dawka promieni, która niszczy nowotwór, natomiast sąsiadujące z nim zdrowe tkanki pozostają nie uszkodzone.

Akcelerator umieszczony jest na ramieniu robota o pięciu stopniach swobody, dzięki czemu może kierować na guz wiązki promieniowania z każdej strony. Sprzężony jest ponadto ze skanerem stale lokalizującym guza podczas zabiegu i precyzyjnie nakierowującym wiązkę promieniowania we właściwe miejsce.

Dlatego możliwe jest poddanie terapii guzów położonych także w tych narządach, które naturalnie się poruszają - w płucach, wątrobie, trzustce lub prostacie oraz guzów niedostępnych lub trudno dostępnych chirurgicznie i położonych w pobliżu tzw. narządów krytycznych (szczególnie ważnych życiowo).

Zabieg zastępuje tradycyjną operację chirurgiczną, jest relatywnie krótki, bezbolesny, nie wymaga hospitalizacji, oszczędza pacjentowi ryzyka związanego z operacją i długiej rekonwalescencji. Podczas jednej sesji można ponadto napromieniać nie jedno, ale kilka ognisk nowotworowych, przy niskim ryzyku powikłań.

Wskazania do leczenia
Prof. Andrzej Kawecki z CO-I, mazowiecki konsultant wojewódzki w dziedzinie radioterapii onkologicznej zwraca jednak uwagę, że radioterapia stereotaktyczna nie zastępuje chirurgii ani konwencjonalnej radioterapii.

- Dostępność tej metody jest o tyle istotna, że zwiększa możliwości leczenia - mówi specjalista. - Należy jednak pamiętać, że wskazania do jej zastosowania są ściśle zdefiniowane, choć ulegają stopniowemu rozszerzeniu. Oznacza to, że nie każdy może zostać zakwalifikowany do terapii przy użyciu tego aparatu. Trzeba to wyraźnie powiedzieć, aby nie powstało wrażenie (tak jak to było w przypadku radioterapii protonowej), że dysponujemy panaceum na wszystkie problemy - dodaje.