Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych ma być finansowany ze środków budżetu państwa. Zakłada on m.in. zwiększenie odsetka wykrywania nowotworów we wczesnych stadiach oraz zmniejszenie regionalnych różnic w dostępności do metod diagnozowania i leczenia chorób nowotworowych. Program jest kontynuacją analogicznego programu realizowanego w latach 2006-2015.

Obejmuje on działania w zakresie: profilaktyki i prewencji nowotworów; diagnostyki oraz wykrywania nowotworów; wsparcia procesu leczenia nowotworów m.in. poprzez uzupełnianie i wymianę wyrobów medycznych; edukacji onkologicznej oraz wspomagania systemu rejestracji nowotworów.

Prognozy Krajowego Rejestru Nowotworów na najbliższe lata - jak podkreślono - pokazują, że liczby zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe w Polsce będą wzrastać, stając się zarówno u kobiet, jak i mężczyzn pierwszą przyczyną zgonów przed 65. rokiem życia, wyprzedzając nawet zgony z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego.

Obecnie nowotwory złośliwe stanowią drugą przyczynę zgonów w Polsce. Nowotwory złośliwe płuca, gruczołu krokowego i jelita grubego są najczęstszymi nowotworami złośliwym wykrywanymi u mężczyzn. U kobiet najczęściej diagnozowane są nowotwory piersi, płuc, trzonu macicy oraz jelita grubego.

W programie oceniono, że przyrost liczby zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe w kraju wynika m.in. ze zwiększenia liczby ludności powyżej 65. roku życia, utrzymującego się wysokiego poziomu nikotynizmu, nieodpowiedniego sposobu odżywiania i niskiej aktywności fizycznej.

Wskazano ponadto m.in. na brak świadomości zagrożenia chorobami nowotworowymi, a w konsekwencji niechęć społeczeństwa do wykonywania badań przesiewowych i wczesnego zgłaszania się do lekarza w przypadku zauważenia ewentualnych zmian chorobowych.

Oceniono, że w wyniku dotychczasowej, konsekwentnej realizacji programów profilaktycznych uzyskano zwiększającą się zgłaszalność. Przykładowo: zgłaszalność na badania mammograficzne wzrosła z 23,37 proc. w 2006 r. do 48,05 proc. w 2014 r., zaś na badania cytologiczne z 12,7 proc. w 2006 r. do 44,40 proc. w 2014 r.

W ostatnich latach, jak oceniono, poprawiła się dostępność badań kolonoskopowych. Liczba realizatorów z 10 jednostek w początkowych latach realizacji programu badań przesiewowych wzrosła do 106 w 2014 r.

W uzasadnieniu programu wskazano także, że nastąpił istotny postęp w zakresie radioterapii - liczba chorych napromienianych wzrosła z ok. 40 tys. w 1999 r. do 83 tys. w 2014 r..

Jak podano, średni czas oczekiwania chorych na rozpoczęcie leczenia skrócił się z 8-10 tygodni w 1998 r. do 1-3 tygodni w 2014 r; ułatwiony został dostęp chorych do najnowocześniejszych technik i metod leczenia; w znacznym stopniu wyrównane zostały różnice regionalne w dostępie do nowoczesnej radioterapii; nastąpiła poprawa wyposażenia ośrodków onkologicznych w aparaturę radioterapeutyczną.

W wyniku doposażenia klinik i oddziałów torakochirurgii, jak podkreślono, wzrosła liczba chorych operowanych we wczesnych stadiach raka płuca. W chwili obecnej odsetek chorych operowanych w I i II stadium zaawansowania choroby wynosi 80 proc. W ciągu 5 lat nastąpił wzrost liczby chorych operowanych w I stadium zaawansowania choroby o 31 proc., a w stadium II - o 40 proc., co świadczy o znacznej poprawie diagnostyki przedoperacyjnej.