Lista ośrodków, które w ramach VII edycji kampanii prowadzą w Polsce bezpłatne badania profilaktyczne, znajduje się na stronie https://oppngis.pl/osrodki-realizujace-badania/

Nowotwory głowy i szyi to szósta najczęściej występująca grupa nowotworów złośliwych. W Polsce w roku 2014 rozpoznano je u ponad 12 tys. osób, a 6000 zmarło z ich powodu. W skali globalnej odnotowuje się rocznie około 500 tys. zachorowań i 300 tys. zgonów. Mężczyźni chorują trzy razy częściej niż kobiety, choć liczba zachorowań wśród kobiet rośnie.

W Polsce istnieje Ogólnopolski Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi, jego pomysłodawcą jest prof. Wojciech Golusiński, prezydent Europejskiego Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi.

Jak wyjaśnił prof. Golusiński, do nowotworów głowy i szyi zaliczane są wszystkie nowotwory zlokalizowane powyżej klatki piersiowej - z wyłączeniem oka i mózgu. Chodzi zwłaszcza o krtań, gardło, język, wargi czy nos. Często pierwsze objawy sugerują zwykły stan zapalny.

Główne czynniki ryzyka to palenie tytoniu, spożywanie wysokoprocentowych alkoholi (powyżej 60 gramów na dobę w przypadku mężczyzn, powyżej 40 gramów - dla kobiet), a także wirusy HPV i EPV, których znaczenie w ostatnich latach rośnie. Zdaniem specjalistów to właśnie zmiany zachowań seksualnych w ostatnich latach oraz wirusy odpowiadają za szybki wzrost liczby zachorowań wśród osób w wieku 35-45 lat, często - niepalących i nienadużywających alkoholu (wcześniej chorowały głównie osoby po 50-60 roku życia).

Powszechnie występujący wirus brodawczaka ludzkiego zakaża wyłącznie ludzi, niezależnie od ich płci. Do zakażenia może dojść nie tylko w przypadku kontaktów seksualnych, ale także pocałunku. Atakuje skórę i błony śluzowe, ale zakażenie często nie daje objawów. Jednak osoby bezobjawowe nadal mogą zakażać. Obecność wirusa powoduje większość nowotworów szyjki macicy, odbytu, genitaliów, a także niektóre nowotwory gardła, podstawy języka czy migdałków. Jak dotąd nie opracowano leku zwalczającego wirusa HPV. Istnieje za to chroniąca przed nim szczepionka.

- Obecnie w krajach skandynawskich, na przykład w Szwecji, ponad 90 proc. raków gardła środkowego jest związane z HPV - zaznaczył prof. Golusiński.

Zarówno on, jak i Główny Inspektor Sanitarny dr hab. Jarosław Pinkas wskazywali, że w profilaktyce nowotworów głowy i szyi zasadnicze znaczenie mają szczepienia młodzieży obojga płci przeciwko wirusowi HPV. Szczepienia finansują obecnie niektóre samorządy.