• Narodowa Strategia Onkologiczna jest polskim cancer planem. Pokazuje co chcemy poprawić i osiągnąć w lecznictwie onkologicznym do 2030 r., większość z 94 zadań dotyczy lat najbliższych
• Nasz polski cancer plan ruszył w 2020 roku i zakłada m.in. zmiany w zakresie profilaktyki oraz możliwościach skutecznego leczenia nowotworów
• Wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski zdał posłom sprawozdanie z dotychczasowej realizacji Narodowej Strategii Onkologicznej. Co zrobiono?

Narodowa Strategia Onkologiczna - nasz polski cancer plan

- Wiele krajów od wielu lat posiada cancer plany, Polska pod tym względem miała kilkunastoletnie zapóźnienie wobec innych państw, jak np. Australia, Francja czy USA. Teraz korzystamy z doświadczeń tych państw. Nasza strategia była tam konsultowana, w największych ośrodkach klinicznych zajmujących się leczeniem raka i uzyskała wysokie oceny - stwierdził wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski w czwartek (8 lipca) podczas posiedzenia Sejmowej Komisji Zdrowia, na którym przedstawiał realizację Narodowej Strategii Onkologicznej w 2020 r. i obecnym.

Narodowa Strategia Onkologiczna obejmuje 5 kluczowych obszarów i koncentruje się na działaniach, które przede wszystkim mają poprawić wykrywalność nowotworów we wczesnych stadiach i poprawić jakość leczenia:
• inwestycja w kadry medyczne
• inwestycja w edukację, czyli szeroko rozumianą profilaktykę pierwotna
• inwestycja w pacjenta, czyli profilaktykę wtórną i diagnostykę
• inwestycja w naukę i innowacje, to przede wszystkim zapewnienie dostępu do innowacyjnych terapii i zwiększenie udziału pacjentów w badaniach klinicznych
• inwestycja w system opieki onkologicznej

W 2020 r. na realizację NSO przeznaczono 250 mln zł, w 2021 r. ma to być 450 mln zł, a od 2023 - 500 mln zł. - W 2020 rozpoczęto wdrażanie 33 zadań, czyli mniej więcej 1/3. Zaangażowanie ośrodków onkologicznych w pandemię spowodowało, że kilka zadań przeniesione na lata następne, nie wszystkie też udało się ukończyć - podał minister Gadomski.

Kadry w onkologii - co zrobiono?

W tym zakresie zrealizowano zaproponowane przez ekspertów zmiany w zakresie nakierowania kształcenia lekarzy na zwiększenie czujności onkologicznej lekarzy.

- Zwiększyliśmy liczbę pytań z dziedziny onkologii na Lekarskim Egzaminie Końcowym z 20 do 30. Zmiany już weszły, wprowadzone rozporządzeniem z kwietnia - mówił wiceminister.

Przygotowano rozwiązania legislacyjne w zakresie umiejętności lekarskich. Zostało wyodrębnionych 20 umiejętności z zakresu onkologii. Będą one potwierdzane certyfikatami, w 2021 r. ma wyjść rozporządzenie w tej sprawie.
Wprowadzono też zmiany w zakresie stażu podyplomowego lekarzy i zwiększenia intensywności szkoleń przede wszystkim w zakresie profilaktyki onkologicznej, leczenia bólu, komunikacji z pacjentem. Te przepisy wejdą w życie w marcu 2022 r.

Inwestycje w profilaktykę pierwotną w onkologii - tu idzie jak po grudzie

Jak powiedział wiceminister Gadomski od 1 września 2020 r. planowano wdrożenie lekcji o zdrowiu w szkołach w ramach godzin wychowawczych. Nie udało się.

- Dociskaliśmy ministerstwo edukacji, ale z powodu pandemii i związanymi z tym utrudnieniami w kształceniu jeszcze tego rozwiązania nie wdrożono. Zostały natomiast przygotowane materiały edukacyjne dla klas 1-3, trwa opracowanie kolejnych materiałów dla klas 4-6 i 7-8 i ma ono zostać zakończone w tym roku - mówił Gadomski.

Minister podał, że przygotowano dla szkół atrakcyjną grę planszową, w której zawarto wiele elementów związanych z profilaktyką onkologiczną. - Planujemy, żeby lekcje ruszyły od 1 września 2021 r. Potencjalne możliwe dalsze zawirowania związane z pandemią być może nam to uniemożliwią, gwarancji nie ma - podsumował.

Minister wspomniał, że z istotnych zaplanowanych zadań, które udało się zrealizować w zakresie profilaktyki pierwotnej było wprowadzenie opłaty cukrowej. Zdaniem wiceministra, podatek cukrowy, to wprowadzenie innej filozofii myślenia o narzędziach interwencji w zdrowiu publicznym. - Będziemy zastanawiali się nad zmianami w akcyzie na wyroby tytoniowe. Pewne dalsze mechanizmy fiskalne będziemy wdrażać - zapowiedział.

Profilaktyka wtórna w onkologii - pandemia nas spowalnia

- Nie ukrywam były duże trudności z realizacją profilaktyki wtórnej w roku pandemicznym - przyznał wiceminister Gadomski.

Podał, że wprowadzone zostaną narzędzia motywacyjne dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej za objęcie lokalnych populacji profilaktyką. - To dla nas bardzo ważne zadanie, udało się na nie wyodrębnić środki poza NSO - w ramach Funduszu Medycznego, wprowadzonego ustawą w listopadzie 2020 r. - podał wiceminister.

Tam wyodrębniony został sybfundusz rozwoju profilaktyki, z którego będą finansowane współczynniki korygujące, zwiększające zapłatę dla lekarzy POZ za działania profilaktyczne. - Mam nadzieję, że od 1 stycznia 2022 roku ruszą narzędzia motywacyjne dla lekarzy POZ za obejmowanie populacji pacjentów programami profilaktycznymi, które dzisiaj są dostępne, czyli przede wszystkim cytologia, mammografia i koolonoskopia w raku jelita grubego - poinformował wiceminister Gadomski.

Wspomniał też o pilotażach nowych typów badań: - Takim pilotażem, który intensyfikujemy, to pilotaż badań HPV -DNA, czyli nieco innego podejścia do wykrywania stanów przedrakowych i raka szyjki macicy. W oparciu o ten pilotaż będziemy decydowali w przyszłości czy te badania wprowadzać jako standard.

Podobny pilotaż związany z testem fit, ze względu na pandemię był realizowany w ograniczonym zakresie przez Narodowy Instytut Onkologii. - Warto wskazać, że test fit, badanie na obecność krwi utajonej w kale stał się elementem programu Profilaktyka 40 Plus - mówił wiceminister.

Minister mówił też o programie przesiewowym w kierunku raka jelita grubego, ma być zmieniany. Powiedział, że eksperci z Narodowego Instytutu Onkologii, który pełni rolę ośrodka koordynującego w tym programie pracują nad istotną zmianą.

- Tu istotne byłoby skupienie się na teście fit, a dopiero w drugiej kolejności kierowanie pacjentów z wynikiem pozytywnym takiego tekstu na kolonoskopię. To duża zmiana, bo eksperci zakładają, że kolonoskopie po tym teście będą znacznie trudniejsze i będą wymagały programu szkoleniowego dla lekarzy i być może doposażenia ośrodków przeprowadzających kolonoskopię. W NSO wpisano wyposażenie ośrodków w kolonoskopy wysokiej rozdzielczości - wyjaśniał Gadomski.

Innowacyjne leczenie onkologiczne - co ma się zmienić

 - Tu istotne jest zwiększenie liczby badań klinicznych. W 2020 r. przygotowano projekt ustawy o badaniach klinicznych. Jej projekt w kwietniu 2021 r. został skierowany do uzgodnień i konsultacji publicznych. Pod obrady Rady Ministrów projekt ma trafić w najbliższej przyszłości - zapowiedział.

Wiceminister Gadomski mówił też o wprowadzeniu rozwiązań legislacyjnych w Narodowej Strategii Onkologicznej umożliwiających skrócenie czasu dostępu chorych do innowacyjnych terapii. To rozwiązanie zostało wpisane do ustawy o Funduszu Medycznym.

- Wyodrębniony został subfundusz dedykowany przede wszystkim dofinansowaniu terapii innowacyjnych i o wysokiej skuteczności klinicznej, tych, które do systemu refundacji nie weszły. Pierwszy wykaz takich terapii został przygotowany przez AOTMiT, kolejny, czyli terapii o wysokiej skuteczności medycznej ma zostać przygotowany do końca sierpnia. Te zatwierdzone terapie to pole do negocjacji z koncernami farmaceutycznymi, które tymi technologiami dysponują - zapowiedział Gadomski,

Inwestycje w system opieki onkologicznej

Tu wiceminister Gadomski wspomniał o pilotażu Krajowej Sieci Onkologicznej i projekcie ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej, który - jak to ujął - wkrótce ma być omawiany.

- Zakończyliśmy pracę w tym zakresie, ostatnia prosta dotyczy legislacji w zakresie funkcjonowania systemów informatycznych, które będą wspierały zbieranie danych o jakości leczenia onkologicznego - mówił.

W marcu 2021 r. udało się wdrożyć rozporządzenie MZ w zakresie kompleksowego leczenia raka jelita grubego. Pracowaliśmy też nad rozporządzeniem dotyczących lung cancer unitów i de facto i mam nadzieję, że już wkrótce będziemy mogli je zaakceptować - podawał wyniki realizacji kolejnych zadań zapisanych w NSO.

Bardzo ważny obszar nad którym pracowaliśmy w 2020 r. to opracowanie standardów akredytacyjnych dla pracowni patomorfologii. - Standardy akredytacyjne zostały przygotowane, zaakceptowane przez radę akredytacyjną przy ministrze zdrowia i przeze mnie. Teraz rozpoczynamy pilotażową akredytację 60 zakładów patomorfologii. Od 1 stycznia 2023 r. ta akredytacja ma stać się obowiązkowa - informował Gadomski.

Podał, że trwa przygotowywanie standardów postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w lecznictwie onkologicznym. Są przygotowywane przez ekspertów w Narodowym Instytucie Onkologii i Polskim Towarzystwie Onkologiczny.

-  Szykujemy je w dwóch projektach o odrębnych źródłach finansowania. Rak piersi, rak płuca, rak jelita grubego, rak jajnika, rak gruczołu krokowego te standardy są opracowywane w ramach projektu unijnego. Kolejne - 7, w drugim projekcie, przygotowuje NIO - podał Gadomski.

Dodał: - Co bardzo ważne, chcemy korzystać z najlepszych wzorców. NIO proceduje zawarcie umowy z NCCN, największym instytutem raka w USA, w zakresie przygotowania 4 standardów we współpracy z ekspertami z tego instytutu.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• ONKOLOGIA
• CHOROBY NOWOTWOROWE
• CANCER PLAN
• SŁAWOMIR GADOMSKI
• NARODOWA STRATEGIA ONKOLOGICZNA