• Obecnie w kardiologii mamy dualizm pomiędzy kryterium rozpoznania nadciśnienia tętniczego i jego docelowymi wartościami
• Pierwsza to wartość graniczna dla rozpoznania nadciśnienia tętniczego i wynosi ona 140/90 mm Hg. Druga wartość to ta, do której musimy dążyć w trakcie leczenia jako celu terapii, czyli 130/80 mm słupa rtęci
• Mamy też stanowisko europejskie, jak mierzyć wartość ciśnienia tętniczego. Należy zastosować zwalidowany aparat, z dobrze dobranym mankietem. Nigdy nie wykonujemy pojedynczych pomiarów. Od 2021 roku wiemy, że musimy mierzyć za każdym razem dwa pomiary

Jakie jest prawidłowe ciśnienie? Eksperci wskazują dwie wartości 

Nadciśnienie tętnicze jest główną przyczyną przedwczesnych zgonów na świecie. W Polsce szacunkowo nadciśnienie ma jedna trzecia dorosłych Polaków.

Nadciśnienie oznacza zbyt wysokie ciśnienie krwi. Siła nacisku krwi na ściany tętnicy jest wtedy stale zbyt wysoka, a serce musi pracować ciężej, by pompować krew. Powstają powikłania w postaci niewydolności i zawału serca, udaru mózgu, niewydolności nerek, ale też demencji.

Nadciśnienie rozpoznaje się na podstawie pomiarów krwi. Ponieważ od dzieciństwa rośnie wartość ciśnienia tętniczego, dlatego zaleca się je mierzyć co najmniej raz w roku już od 18 roku życia.

Jak to prawidłowo robić i jak odczytywać wyniki? O tym mówili eksperci podczas podsumowania 20. lecia kampanii profilaktyczno-edukacyjnej "Servier dla Serca" (23 maja 2023r.).

Ciśnienie krwi jest mierzone w milimetrach słupa rtęci - mm Hg. Podczas pomiaru uzyskuje się dwie liczby oznaczające ciśnienie skurczowe i rozkurczowe.

Specjaliści przede wszystkim przypomnieli, że obecnie w kardiologii mamy dualizm pomiędzy kryterium rozpoznania nadciśnienia tętniczego i jego docelowymi wartościami. Co to oznacza?

- Mamy dwie wartości. Pierwsza to wartość graniczna dla rozpoznania nadciśnienia tętniczego i wynosi ona 140/90 mm Hg. Druga wartość to ta, do której musimy dążyć w trakcie leczenia jako celu terapii, czyli 130/80 mm słupa rtęci. Wytyczne od kilku lat mówią, że pacjent z nadciśnieniem tętniczym powinien obniżyć je do wartości poniżej 130/80 mm Hg. To dotyczy zwłaszcza osób do 65-70 roku życia – wyjaśniał prof. Aleksander Prejbisz, prezes Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego w kadencji 2020-2022.

- Warto rozróżniać te dwie wartości. Jest jeszcze jedna kwestia. Mówimy o ciśnieniu w normie. Nie ma czegoś takiego. Im niższe wartości ciśnienia, tym lepiej. Tak samo jest z cholesterolem. Nie ma norm w cholesterolu albo dolnej granicy cholesterolu. Wiadomo, że im niższe wartości, tym lepiej - dodał specjalista.

Amerykanie określają tę „normę” jako healthy level, czyli zdrowy poziom. Najniższe ryzyko sercowo-naczyniowe występuje, gdy pacjent ma poniżej 120-110 mm słupa rtęci ciśnienia skurczowego. Nawet jeśli ma 120 mm Hg, to lepiej dążyć do 110 mm Hg.

Ma to zresztą odzwierciedlenie w obecnie obowiązujących wytycznych europejskich z 2018 roku i polskich przyjętych rok później. Przyjęto wtedy niższe niż dotychczas (140/90 mm Hg) wartości docelowe ciśnienia tętniczego.

U osób do 65. roku życia ciśnienie tętnicze należy obniżać do wartości 120-129/70-79 mm Hg. W przypadku osób powyżej 65 lat w trakcie leczenia nadciśnienia tętniczego należy ciśnienie tętnicze utrzymywać w zakresie 130-139/70-79 mm Hg. Jedynie u osób starszych w wieku co najmniej 80 lat wytyczne polskie dopuszczają w trakcie leczenia ciśnienie 130-149/70-79 mm Hg.

Weszły nowe zasady pomiaru ciśnienia tętniczego

To nie jedyna zmiana w zaleceniach kardiologicznych. Od 2021 roku obowiązują nowe zasady pomiaru ciśnienia tętniczego.

- Mamy stanowisko europejskie, jak mierzyć wartość ciśnienia tętniczego. Sam pomiar ma bardzo duże znaczenie. Przekłada się na rozpoznanie, a później monitorowanie ciśnienia. Należy zastosować zwalidowany aparat, z dobrze dobranym mankietem. Nigdy nie wykonujemy pojedynczych pomiarów. Od 2021 roku wiemy, że musimy mierzyć za każdym razem dwa pomiary. Warto zapamiętać o zasadzie 7 x 2 x 2 – mówił prof. Piotr Dobrowolski, kierownik Samodzielnej Poradni Lipidowej Zakładu Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia w Narodowym Instytucie Kardiologii.

To oznacza mierzenie ciśnienia przez 7 dni, dwa razy po dwa razy, jeden pomiar bezpośrednio po drugim, na tym samym ramieniu. Wtedy można zaobserwować pewną prawidłowość - drugi pomiar zawsze będzie niższy. To dlatego, że jest wykonywany w sytuacji, gdy jesteśmy już nieco oswojeni z pomiarem. Dopiero średnia z dwóch pomiarów to wartość do pracy z pacjentem.

Ważne też, aby dokonywać pomiaru rano i wieczorem.

- Poranne wartości będą nam mówiły również o ciśnieniach, które są w nocy. A pamiętajmy, że najczęściej do zawałów serca i udarów mózgu dochodzi w godzinach porannych. Bowiem, gdy stosujemy leki krótkodziałające, one nie obniżają wartości ciśnienia w tych newralgicznych, porannych godzinach. Dlatego pomiar przed przyjęciem leku na zasadzie 2 x 2 pokazuje nam również to, co się dzieje w nocy – wyjaśniał prof. Dobrowolski.

Czasem pacjenci zastanawiają się, która ręka jest lepsza do wykonania badania: prawa czy lewa?

- Nasze wytyczne mówią, że pierwszy pomiar przeprowadzony w gabinecie lekarskim powinien być wykonany na obu ramionach. Jeżeli wartości różnią się więcej niż 15 mm słupka rtęci, do kolejnych pomiarów wybieramy ramię o wyższych wartościach. By pomiar był miarodajny, powinien być wykonany na obu ramionach w krótkim czasie, jednocześnie lub jeden po drugim. Do rozwiązania dla lekarza prowadzącego pozostaje, dlaczego wartości tych pomiarów u danego pacjenta mogą być tak różne - wyjaśniała dr Anna Szyndler z Kliniki Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Są też pewne ograniczenia i dotyczą na przykład kobiet po mastektomii, pacjentów dializowanych czy po udarach mózgu.

- U tych pacjentów nie wykonuje się pomiarów na chorym ramieniu, po stronie wykonanej mastektomii, czy niedowładnej ręce po udarze - dodała ekspertka.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• SERVIER
• KARDIOLOGIA
• ALEKSANDER PREJBISZ
• ANNA SZYNDLER
• PIOTR DOBROWOLSKI