O hyperemesis gravidarum stało się głośno po tym, kiedy ujawniono, że cierpi z tego powodu księżna Kate Middleton, która spodziewa się trzeciego dziecka. To rzadka dolegliwość.

Dr Arkadiusz Adamczyk z Kliniki Leczenia Niepłodności, Ginekologii i Położnictwa "Bocian" w Katowicach twierdzi, że przytrafia się ona jednej na sto kobiet w ciąży.

- To bardzo trudna sytuacja dla kobiety spodziewającej się dziecka, której organizm jest bardzo wycieńczony nieprzyjemnymi objawami. W ciężkich postaciach zdarza się, że pacjentki wymiotują nawet kilkadziesiąt razy dziennie. Nie mogą nic zjeść, napić się, a towarzyszący czasem przyszłym mamom ślinotok sprawia, że nie są w stanie przełknąć nawet własnej śliny, nie wymiotując przy tym - mówi lekarz.

Dodaje: - Jest to problem nieporównywalnie poważniejszy, niż typowe ciążowe nudności, który wymaga odpowiedniej pomocy medycznej, niejednokrotnie hospitalizacji.

Nie wiadomo, jaka jest przyczyna niepowściągliwych wymiotów ciężarnych. Mogą je wywołać zmiany hormonalne, jakie zachodzą w organizmie kobiet spodziewających się dziecka, zwłaszcza wzrost stężenia gonadotropiny kosmówkowej i estradiolu w pierwszym trymestrze ciąży.

Dr Adamczyk wyjaśnia, że większe ryzyko hyperemesis gravidarum występuje w grupie kobiet, które we wcześniejszej ciąży doświadczyły już niepowściągliwych wymiotów ciężarnych - lub u których w rodzinie występowały takie przypadki. Również młodsze kobiety w pierwszej ciąży - jak i te, które wcześniej rodziły wielokrotnie, są bardziej narażone na wystąpienie hyperemesis gravidarum.

Ryzyko wystąpienia niepowściągliwych wymiotów zwiększają niektóre choroby, takie jak nadczynność tarczycy, cukrzyca, choroby narządu moczowo-płciowego, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, metaboliczne, neurologiczne, jak również psychologiczne.

Charakterystycznym objawem hyperemesis gravidarum są ciężkie nudności i wymioty oraz znaczna utrata masy ciała, powyżej 5 proc. Pacjentki cierpią również z powodu odwodnienia, ketonurii (pojawienie się w moczu ciał ketonowych, głównie acetonu), zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej, gdyż nie są w stanie utrzymać w organizmie wystarczające ilości płynów.

Niejednokrotnie kobiety zmagające się z niepowściągliwymi wymiotami ciężarnych odczuwają skrajne zmęczenie, bóle głowy, mogą nawet zasłabnięć. Często występuje u nich niskie ciśnienie tętnicze krwi, szybkie tętno, a skóra traci elastyczność.

Pierwsze objawy hyperemesis gravidarum pojawiają się zazwyczaj około 5-6 tygodnia ciąży, natomiast najsilniej odczuwane są w okolicy 8-9 tygodnia. Najczęściej ustępują one do 16-20 tygodnia ciąży, ale niektóre kobiety odczuwają je aż do porodu.

- Do częstych powikłań związanych z niepowściągliwymi wymiotami ciężarnych należy utrata masy ciała, niedobory żywieniowe i odwodnienie. Czasem występują również poważniejsze zaburzenia zdrowotne chociażby związane z uszkodzeniem przełyku w efekcie częstych wymiotów. Na szczęście zdrowie dziecka nie jest zazwyczaj zagrożone, choć w przypadku ciężkiej postaci hyperemesis gravidarum u ciężarnej może wystąpić mała masa urodzeniowa noworodka, jak i przedwczesny poród -  tłumaczy dr Arkadiusz Adamczyk.

Specjalista zaleca, żeby kobieta w ciąży cierpiąca z powodu nudności i wymiotów zmodyfikowała dietę, spożywała mniejsze porcje posiłków a częściej, unikała kwaśnych i pikantnych dań oraz intensywnych zapachów. Ważna jest również pomoc ze strony bliskich, wsparcie emocjonalne i zapewnienie spokoju.

Kobiety w ciąży zmagające się z uporczywymi wymiotami nie powinny zwlekać z szukaniem pomocy u lekarza i czekać aż do znacznej utraty masy ciała czy odwodnienia. Ginekolog może przepisać leki powstrzymujące wymioty, choć czasami nie przynoszą one oczekiwanych efektów. Dlatego niekiedy w ciężkich postaciach niepowściągliwych wymiotów konieczna jest hospitalizacja, podawanie dożylnie płynów, a nawet wprowadzenie żywienia pozajelitowego.

• CIĄŻA