• W rozmowie z lekarzem ciężarne często nie wspominają o nudnościach i wymiotach, ponieważ uważają, że „tak musi być, nie ma rady” - mówi dr Jacek Tulimowski
• Tymczasem nudności i wymioty w ciąży, szczególnie te uporczywe, nie pozostają bez konsekwencji zdrowotnych dla matki i dziecka - wskazuje
• Mogą powodować powikłania płodowe i noworodkowe. Bardzo często dochodzi do ograniczenia wzrastania płodu i urodzenia dziecka z niską masą urodzeniową - wyjaśnia
• U matki prowadzą z kolei do odwodnienia i zaburzenia równowagi elektrolitowej. Dolegliwości występują także w nocy. Oznacza to zaburzanie ciągłości snu, co sprzyja rozwojowi depresji - zauważa
• Do stosowania od początku do końca ciąży rekomendowany jest lek składający się z pirodyksyny i doksylaminy. Okazał się on skuteczny u 94 proc. ciężarnych - dodaje

- Nudności i wymioty w czasie ciąży są przez polskie pacjentki traktowane jako coś, na co nie ma rady. Ciężarne są o tym przekonane tak głęboko, że w rozmowie z lekarzem w ogóle o tym nie wspominają, a jeśli lekarz nie zapyta, temat w ogóle nie istnieje - mówił w czasie webinaru poświęconego mdłościom i wymiotom we wczesnej ciąży dr Jacek Tulimowski, ginekolog, położnik.

"Te dolegliwości nie pozostają bez konsekwencji zdrowotnych"

Przypomniał, że na forach internetowych roi się od wpisów w stylu: „Sprawdzonego sposobu nie ma, po prostu trzeba to przetrwać. Takie uroki początków ciąży”. Mowa także o herbacie z imbirem i migdałach, które mają złagodzić dolegliwości.

- Podejście, które każe traktować początek ciąży jak sztukę przetrwania, to wielki błąd, ponieważ nudności i wymioty w ciąży, szczególnie te uporczywe, nie pozostają bez konsekwencji zdrowotnych dla matki i dziecka. Tymczasem w zasięgu ręki jest skuteczne leczenie - wskazywał specjalista.

Nie tylko nudności i wymioty

Jak mówił, w pierwszym trymestrze ciąży, czyli od 1. do 13. tygodnia, kobiety narażone są na różne niedogodności. Do najbardziej uciążliwych należą:

• nudności, mdłości i wymioty,
• następnie pojawia się zmęczenie, senność, osłabienie,
• zaburzenia równowagi,
• zmiana preferencji zapachowych (nadwrażliwość na zapachy),
• trądzik hormonalny,
• problemem stają się dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak zgaga, zaparcia, biegunki,
• a także bóle piersi - powiększenie, obrzmienie, wzmożona wrażliwość na dotyk,
• inne kwestie to parcie na pęcherz moczowy,
• bóle brzucha podobne do miesiączkowych
• i w końcu zaburzenia nastroju, włącznie z możliwością depresji.

W pierwszym trymestrze mogą się także pojawić krwawienia, które wikłają 10-15 proc. ciąż. Poronienia dotyczą natomiast 25 proc. wczesnych ciąż.

Niepowściągliwe wymioty wymagają hospitalizacji

Lekarz wyjaśniał, że nudności i wymioty rozpoczynają się około 4-6 tygodnia ciąży, szczyt nasilenia osiągają pomiędzy 8-12 tygodniem, a ustępują przed upływem 20 tygodnia. Mogą być lekkie, umiarkowane i ciężkie, często zdarza się jednak, że wymioty lekkie przechodzą w umiarkowane, a umiarkowane - w niepowściągliwe. Te ostatnie dotykają 3,6 proc. ciężarnych i powodują konieczność hospitalizacji. Średni czas trwania takich pobytów w szpitalu wynosi 3-4 dni.

- Jeśli nudności i wymioty pojawiły się po 9. tygodniu ciąży, trzeba brać pod uwagę, że mogą być one spowodowane inną przyczyną niż ciąża, chociażby zaburzeniami układu pokarmowego, układu moczowo-płciowego, chorobami metabolicznymi, zaburzeniami neurologicznymi, czy stanami związanymi z ciążą, w tym depresją - wymieniał dr Tulimowski.

Czynniki ryzyka

Zaznaczył, że czynniki ryzyka niepowściągliwych wymiotów to:

• młody wiek matki,
• późne macierzyństwo u kobiet, które nie rodziły wcześniej,
• niepowściągliwe wymioty w pierwszej ciąży (nawrót w 67 proc. przypadków),
• otyłość,
• choroba lokomocyjna i migreny,
• płód żeński
• oraz nadczynność tarczycy.

- Ciekawostką jest, że częściej niż populacja ogólna nudności i wymioty po zajściu w ciążę będą też miały pacjentki, które przyjmowały w przeszłości dwuskładnikową tabletkę antykoncepcyjną i miały w tym czasie problem z pojawiającymi się nudnościami - dodał specjalista.

Jak to wpływa na fizjologię ciąży?

Jak mówił, nudności i wymioty wpływają na fizjologię ciąży. Powodują niedożywienie, ponieważ pacjentka zwraca przyjęty pokarm, co skutkuje także lękiem przed jedzeniem. Wymioty prowadzą do odwodnienia i zaburzenia równowagi elektrolitowej. Pogarsza się także wchłanianie witamin zaleconych przez lekarza. Dolegliwości występują także w nocy. Oznacza to zaburzanie ciągłości snu, co sprzyja rozwojowi depresji.

- Pacjentki, które mają za sobą doświadczenie leczenia onkologicznego, porównują uciążliwość wymiotów w ciąży do wymiotów towarzyszących chemioterapii - zauważył dr Tulimowski podkreślając, że wszystko to mocno wpływają na obniżenie jakości życia.

- Na tym jednak nie koniec, ponieważ niepowściągliwe wymioty mogą również powodować powikłania płodowe i noworodkowe. Bardzo często dochodzi do ograniczenia wzrastania płodu i urodzenia dziecka z niską masą urodzeniową. Późniejsze skutki to m.in. częste infekcje - mówił ginekolog położnik.

"W leczeniu nie może być zwłoki"

Jak wskazywał, w leczeniu nudności i wymiotów we wczesnej ciąży nie może być żadnej zwłoki, ponieważ ze stanu lekkiego i umiarkowanego mogą one przejść do wymiotów niepowściągliwych. Należy rozpocząć od profilaktyki.

- Konieczna jest zmiana stylu życia polegająca na zdrowej diecie, z unikaniem silnych zapachów oraz potraw prowokujących wymioty. Potrzebny jest też ruch, a przede wszystkim zrzucenie zbędnych kilogramów. Kobieta powinna unikać pokarmów tłustych i białkowych, preparatów żelaza, dużych tabletek. Posiłki powinny być mniejsze, ale częstsze. Czasem po każdej łyżce pokarmu należy zrobić chwilową przerwę, przed następną - mówił dr Tulimowski.

Odniósł się także do preparatów bazujących na imbirze, najbardziej znanych w leczeniu nudności i wymiotów. - Imbir może być stosowany tylko w łagodnych objawach, w kolejnych stadiach nie ma racji bytu. Może powodować nudności, a przy dłuższym podawaniu - także refluks i zgagę - ostrzegał lekarz.

Jak to się leczy?

Przypomniał, że jeśli chodzi o leczenie farmakologiczne, w terapii nudności i wymiotów stosowane są takie leki, jak antagoniści receptora histaminowego H2 - ranitydyna, inhibitory pompy protonowej, antagonista receptora dopaminowego H2 - metoklopramid.

- To preparaty nie do końca bezpieczne. Są jednak podawane we wczesnej ciąży ze względu na brak innych możliwości terapeutycznych przy zagrożeniu życia matki, ale przede wszystkim płodu. Stosuje się również antagonistę receptora serotoninowego 5-HT3 - ondansetron oraz prometazynę - zaznaczył.

Natomiast, jak mówił ginekolog, już dość dawno odkryto pozytywny wpływ witaminy B6 na zmniejszenie wymiotów, a doksylaminy - na zmniejszenie nawrotów wymiotów niepowściągliwych. Specjalista wskazywał, że zaletą witaminy B6 jest również i to, że łatwo się wchłania i metabolizuje się w wątrobie, działając jednocześnie przeciwwymiotnie.

Dr Tulimowski przypomniał, że w latach 60. ub. wieku do pacjentek trafił preparat, zarejestrowany początkowo w USA, Wielkiej Brytanii i Kanadzie, składający się z pirodyksyny i doksylaminy po 10 mg, rekomendowany do stosowania od początku do końca ciąży.

Lek skuteczny u 94 proc. kobiet

- Lek okazał się skuteczny u 94 proc. kobiet w ciąży, które go stosowały, przy czym 19 proc. zauważyło pozytywne efekty już od drugiego dnia terapii. Warto zauważyć, że oddzielne branie obu składników, pirodyksyny i doksylaminy, nie przyniesie oczekiwanych efektów. Rzecz w tym, że ważną cechą preparatu jest system opóźnionego uwalniania. Z tego powodu tabletki należy przyjmować wieczorem, choć nudności i wymioty nasilają się rano. Wówczas właśnie w godzinach porannych występuje największe stężenie leku - wyjaśniał specjalista.

Dodał, że zaleca się wczesne leczenie aby zapobiec progresji, a preparat stosuje się regularnie, a nie w razie potrzeby. Gdy widać już efekty, można stopniowo zmniejszać dawkę. Gdy rezultaty nie zadowalają, należy zwiększyć liczbę tabletek z dwóch do trzech, maksymalnie czterech.

Dr Tulimowski zaznaczył, że do tej pory lek stosowały 33 mln ciężarnych w różnych krajach świata. Jego zaletą jest także śladowa ilość efektów ubocznych, porównywalna z placebo oraz małe, okrągłe, łatwe do połknięcia tabletki.

Jak podkreślał każda ciężarna powinna być poinformowana przez lekarza o możliwości przyjmowania tego specyfiku, powinna również przekazać lekarzowi, że ma problem z nudnościami i wymiotami, nawet o niewielkim nasileniu. Gdy pacjentka wypełni ankietę, lekarz ocenia stopień natężenia problemu i przedstawia plan postępowania do kolejnej wizyty.

 

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• CIĄŻA
• CIĘŻARNA