Od  1 stycznia 2021 roku w Polsce weszła w życie opłata cukrowa od napojów słodzonych, zwana też "podatkiem od cukru". Opłata stała w ramach tego podatku wynosi 50 gr za litr napoju z dodatkiem cukru lub substancji słodzącej, a 10 gr za litr napoju zawierającego substancję aktywną (kofeina lub tauryna). Natomiast opłata zmienna to 5 gr za każdy gram cukru powyżej 5 gram/100 ml, w przeliczeniu na litr napoju.

Według szacunków, opłata rocznie może przynosić aż 3 mld zł. Znaczna jej większość (96,5 proc.) ma trafiać do Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), a reszta (3,5 proc.) - do budżetu państwa.

W rozmowie z Rynkiem Zdrowia prof. Leszek Czupryniak wyjaśnia, że projekt ma dwa cele: wpłynięcie na nawyki żywieniowe Polaków oraz wygenerowanie dodatkowych pieniędzy przeznaczonych konkretnie na profilaktykę i leczenie chorób cywilizacyjnych (głównie cukrzycy) wywołanych otyłością powodowaną przez nadmierne spożycie cukru. Profesor tłumaczy dlaczego był zwolennikiem wprowadzenia opłaty cukrowej.

Rynek Zdrowia: - Dzięki opłacie cukrowej pochodzącej z opodatkowania słodkich napojów do budżetu NFZ ma wpłynąć dodatkowe 3 mld zł rocznie. To pieniądze przeznaczone na walkę z otyłością, która jest jednym z głównych czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych m.in. cukrzycy. Co bardziej wymaga wsparcia za te pieniądze - edukacja czy leczenie?

Prof. Leszek Czupryniak: - Jeżeli oczekujemy szybkiego efektu - to postawmy na leczenie. Osoba mocno otyła bez farmakoterapii, a w niektórych przypadkach także chirurgii bariatrycznej, nie schudnie. Poza tym leczenie osoby otyłej to też praca z psychologiem, fizjoterapeutą, dietetykiem. Takie kompleksowe podejście, jest kosztowne, ale mogłoby szybciej przynieść efekt u osób już otyłych.

Edukacja ma większe znaczenie u osób, które już mają nadwagę na granicy otyłości, bo można temu zaradzić zmieniając nawyki żywieniowe, choć i w leczeniu osób otyłych edukacja żywieniowa jest istotna

Projekt, o którym rozmawiamy ma dwie składowe. Jedna - to wpłynięcie na nawyki żywieniowe. Drugi element - który świadczy o wiarygodności projektu i uzasadnia go w oczach społeczeństwa - to przeznaczenie pieniędzy uzyskanych z opłaty cukrowej na profilaktykę i leczenie chorób wywołanych otyłością powodowaną przez nadmierne spożycie cukru.