• Zgodnie ze zmienionym rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 5 stycznia w POZ pojawia się możliwość wykonywania szybkich testów antygenowych w kierunku grypy/COVID-19/RSV
• Testy te są obecnie świadczeniem gwarantowanym w POZ.
• Jest oficjalne stanowisko konsultant krajowej w dziedzinie medycyny rodzinnej, dotyczące wykonywania szybkich testów w przychodniach POZ

Stanowisko konsultant krajowej. Co zaleca?

Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej opublikował o stanowisko dr Agnieszki Mastalerz-Migas, konsultant krajowej w tej dziedzinie, dotyczące stosowania szybkich testów antygenowych w kierunku grypy/COVID-19/RSV w przychodniach.

- Testowanie pozwala na dokładniejszą diagnozę, a co za tym idzie trafniejszy dobór leczenia (np. decyzja o włączeniu leczenia p/wirusowego w przypadku rozpoznania grypy, uniknięcie stosowania niepotrzebnej antybiotykoterapii). Zidentyfikowanie czynnika wywołującego infekcję ułatwia podejmowanie decyzji o zastosowaniu profilaktyki u osób z otoczenia chorego, które są narażone na ciężki przebieg i powikłania - zauważa dr hab. n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas, prof. Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Jak zaleca dr Mastalerz-Migas, wykonanie testu antygenowego w kierunku grypy/COVID-19/RSV wskazane jest przede wszystkim u osób, które prezentują objawy kliniczne infekcji dróg oddechowych, szczególnie w sezonie wzmożonej zapadalności na grypę/COVID-19/RSV i należą do grup ryzyka ciężkiego przebiegu tych chorób i/lub rozwoju powikłań.

Są to:

• dzieci poniżej 5 r.ż. (szczególnie poniżej 2. r.ż.),
• osoby starsze – powyżej 65. r.ż., ale ryzyko wzrasta już powyżej 50. r.ż.,
• chorzy przewlekle na choroby układu oddechowego, układu sercowo-naczyniowego, nerek, wątroby, cukrzycę, choroby hematologiczne, neurologiczne, metaboliczne, nowotwory, inne
• kobiety w ciąży i w okresie połogu
• pacjenci w immunosupresji, w tym również zakażeni HIV
• dzieci przewlekle przyjmujące kwas acetylosalicylowy
• chorzy otyli (z BMI powyżej 40)
• pensjonariusze domów pomocy społecznej

Test powinien być wykonany także u każdego pacjenta spoza tych grup, jeśli objawy są nasilone, a wykonanie testu będzie miało wpływ na postępowanie, np. podjęcie decyzji terapeutycznej.

Preferowane pobranie próbki z nosogardzieli

Jak przyznaje konsultant krajowa, zlecając diagnostykę przy pomocy testów antygenowych trzeba pamiętać o kilku istotnych aspektach:

1.  Na wynik badania może wpływać wiele czynników, m.in.: rodzaj testu, pobrany do badania materiał biologiczny, czas trwania objawów chorobowych w momencie wykonywania testu, doświadczenie i umiejętności personelu pobierającego materiał biologiczny do badania i wykonującego szybki test diagnostyczny. Należy mieć na uwadze ryzyko wyników fałszywie ujemnych.
2. Preferowane jest pobranie próbki z nosogardzieli. Należy postępować zgodnie z instrukcją producenta testu.
3. Ujemny wynik testu nie stanowi wskazania do przerwania leczenia p/wirusowego grypy, gdy zostało ono włączone przed wykonaniem testu, jeśli obraz kliniczny i przesłanki epidemiologiczne wskazują na wysokie prawdopodobieństwo infekcji tym wirusem.
4. Przy obrazie klinicznym i epidemiologicznym, przemawiającym za rozpoznaniem grypy, w przypadku pacjentów z grup ryzyka ciężkiego przebiegu grypy, nie należy opóźniać rozpoczęcia leczenia z powodu oczekiwania na wykonanie testu.
5. Decyzji o wykonaniu testu nie powinno się uzależniać od stanu zaszczepienia danej osoby (dotyczy zarówno COVID-19, jak i grypy). 6. Profilaktyka paliwizumabem (przeciwciało monoklonalne stosowane u wcześniaków w zapobieganiu zakażeniu RSV) może dawać wyniki fałszywie ujemne niektórych szybkich testów antygenowych RSV.

Zgłaszanie zakażeń do sanepidu

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 10 grudnia 2019 r. w sprawie zgłaszania podejrzeń i rozpoznań zakażeń, chorób zakaźnych oraz zgonów z ich powodu, rozpoznanie grypy oraz zakażenia wirusem SARS-CoV-2 wymaga zgłoszenia do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego (formularz ZLK-1 – papierowy, lub elektronicznie za pośrednictwem aplikacji gabinetowej lub gabinet.gov.pl).

Zalecenia dotyczące postępowania po wykonaniu testu:

•  W przypadku rozpoznania grypy - leczenie grypy oraz chemoprofilaktykę osób z otoczenia osoby zakażonej należy prowadzić zgodnie z aktualnie obowiązującymi rekomendacjami (źródła poniżej).
• W przypadku rozpoznania COVID-19 – należy postępować zgodnie ze stanowiskiem konsultanta krajowego z dnia 28 marca 2022 r.
• W przypadku rozpoznania zakażenia RSV – należy postępować zgodnie z oceną stanu klinicznego pacjenta, z uwzględnieniem wieku (zakażenie jest najgroźniejsze dla niemowląt oraz osób w wieku podeszłym).
• Leczenie zakażeń wirusowych jest w większości przypadków OBJAWOWE. Leczenie przyczynowe jest dostępne w przypadku grypy oraz COVID-19.
• Antybiotyki powinny być stosowane jedynie w przypadkach uzasadnionego podejrzenia nadkażenia bakteryjnego.
• Należy rekomendować pacjentom, zwłaszcza z grup ryzyka ciężkiego przebiegu, szczepienia przeciw grypie oraz przeciw COVID-19.

Dodajmy, że w testy antygenowe grypa/COVID-19/RSV placówki POZ zaopatrują się we własnym zakresie. Narodowy Fundusz Zdrowia finansuje zakup testu oraz wykonanie wymazu w zryczałtowanej kwocie 33,98 zł. 

PTMR podało również listy producentów, importerów i dystrybutorów testów antygenowych, które mogą zamawiać przychodnie. Załączamy je poniżej.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• RSV
• COVID-19
• AGNIESZKA MASTALERZ-MIGAS
• KORONAWIRUS W POLSCE
• GRYPA