Ustawa o zawodzie farmaceuty – przełomowy krok dla branży

To był przełomowy krok – po niemal 30 latach przyjęto ustawę o zawodzie farmaceuty. Jednak chociaż ustawa weszła w życie 16 kwietnia 2021 r., wciąż brakuje do niej aktów wykonawczych. 

– Ustawa o zawodzie farmaceuty umożliwia wprowadzenie opieki farmaceutycznej i dodatkowych usług na rzecz pacjentów. Regulacja obliguje także do poszerzania kompetencji i samodoskonalenia zawodowego. Farmaceuci doceniają tę możliwość i już teraz chętnie angażują się w nowe aktywności na rzecz pacjentów. To zdecydowanie pozytywny trend, który z pewnością będzie się rozwijał i przyniesie wiele korzyści dla naszego systemu ochrony zdrowia – komentuje Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej.

– Środowisko czeka na zmiany, których podstawy określa ustawa o zawodzie farmaceuty. Wprowadzenie w najbliższym czasie m.in. „recepty kontynuowanej” jest dobrym kierunkiem, dlatego Ministerstwo Zdrowia powinno szybko opracować odpowiednie akty wykonawcze regulujące zasady jej wystawiania przez farmaceutów. W najbliższym czasie ruszy także pilotaż przeglądów lekowych, to zdecydowanie wyczekiwany przez nas projekt – dodaje szefowa samorządu aptekarskiego.

Na kolejne aspekty zwraca uwagę Julia Nowosielska z Kancelarii DZP, która wskazuje, że ustawa budziła pewne kontrowersje związane m.in. z kwestią samodzielności pracy aptekarza – rozgraniczenia charakteru działalności farmaceutów i funkcji apteki jako przedsiębiorstwa, czy też z nieścisłościami dotyczącymi ustawicznego rozwoju zawodowego farmaceutów oraz przysługujących im z tego tytułu uprawnień do dodatkowego, 6-dniowego urlopu szkoleniowego.

– Jednak najbardziej widocznym, praktycznym problemem związanym z wejściem w życie ustawy o zawodzie farmaceuty jest brak rozporządzeń wykonawczych. Wątpliwości pojawiają się w szczególności w odniesieniu do opieki farmaceutycznej – zauważa prawnik.

W badaniu firmy Aflofarm Farmacja Polska zrealizowanego w listopadzie 2021 roku („Polacy rok po wybuchu pandemii SARS-CoV-2”) zapytano 1740 farmaceutów o aspekty, które w perspektywie ostatniego roku pozytywnie i negatywnie wpłynęły na jakość ich pracy i całą branżę. Ponad 30% ankietowanych wskazało, że ustawa o zawodzie farmaceuty miała największe znaczenie dla branży farmaceutycznej w minionym roku, a ponad 27% badanych wciąż czeka na odpowiednie akty wykonawcze.

Szczepienia w aptekach: wpierw COVID-19, teraz grypa

Od 27 grudnia 2020 r. w Polsce rozpoczęto szczepienia przeciw COVID-19. Na przestrzeni 2021 r. zapotrzebowanie na szczepienia Polaków było na tyle duże, że również farmaceutom umożliwiono wykonywanie kwalifikacji i szczepień przeciw COVID-19.

W maju 2021 r. zmieniono przepisy ustawy – Prawo farmaceutyczne i wprowadzono regulacje uprawniające apteki do przeprowadzania szczepień ochronnych, a od czerwca 2021 r. obowiązują rozporządzenia, na mocy których szczepienia przeciw COVID-19 mogą odbywać się również w aptekach.

E-recepta i szybsze zwroty za refundację

Wprowadzenie e-recept znacznie poprawiło jakość pracy magistrów farmacji. Z badań Aflofarmu wynika, że magistrzy farmacji najchętniej wskazywali (49%), że najważniejszym czynnikiem podnoszącym komfort ich pracy jest wdrożenie i powszechne stosowanie e-recept i e-zleceń na wyroby medyczne. 

Inną kwestią, która pozytywnie wpłynęła na pracę farmaceutów w 2021 r., było skrócenie okresu zwrotu refundacji z NFZ – na tę zmianę wskazało 39% ankietowanych.

Zyskali oni również szersze możliwości wystawiania recept dla siebie i członków swojej rodziny. Ponadto w 2021 r. wprowadzono zmiany dotyczące wystawiania recepty farmaceutycznej. Ten przepis ucieszył 36% ankietowanych magistrów farmacji – wynika z badania Fundacji Aflofarm.

Największe wyzwania branży na 2022 rok

Z badania wynika, że najważniejszym problemem wskazanym przez farmaceutów do rozwiązania w 2022 roku jest deficyt kadrowy w ich branży. Na to wyzwanie zwróciło uwagę 49% ankietowanych.

Badanie ujawniło także potencjalne, aczkolwiek zaskakujące rozwiązanie tego problemu – gdyż ankietowani magistrowie farmacji w 56% przyznali, że czekają na umożliwienie technikom farmacji z odpowiednim stażem pracy i właściwymi kompetencjami sprzedaży określonych grup leków bez konieczności obecności farmaceuty.

Wpływ na taką sytuację mają zapewne między innymi spadek rentowności aptek (o czym mówi 37% ankietowanych) oraz inflacja, która potęguje niezadowolenie farmaceutów ze stagnacji pensji (na co wskazuje 41% pytanych).

Naczelna Rada Aptekarska nie ukrywa zaskoczenia takimi wynikami i wskazuje, że większość środowiska jest za utrzymaniem obecnych przepisów, które wymagają obecności magistra farmacji w godzinach otwarcia apteki i prowadzenia nadzoru nad pracą techników farmaceutycznych.

Co więcej, 30 listopada 2021 r. do Prezesa Rady Ministrów wpłynęła petycja żądająca wprowadzenia mechanizmów skuteczniejszej kontroli obecności w aptece w godzinach jej czynności uprawnionego magistra farmacji. Taka sytuacja jasno wskazuje, że mimo deficytów kadrowych, z którymi boryka się farmacja, pozycja farmaceuty jest silna i jasno określona pozycja techników farmacji nie może zostać naruszona.

Ważna zmiana rozporządzenia w sprawie recept

Ponadto, jak wskazuje Kancelaria DZP, w połowie roku zmianie uległo rozporządzenie w sprawie recept – doprecyzowano sporne definicje, a także wprowadzono mechanizmy umożliwiające realizację recept z niepoprawnie lub niejednoznacznie wypisanymi informacjami. Mimo to w badaniu Aflofarmu aż 40% magistrów farmacji twierdzi, że negatywnie na ich pracę wpływa brak ujednoliconych zasad realizacji recept czy też brak jasnych wytycznych dotyczących interpretacji przepisów.

– W ogólnym rozrachunku 2021 r. był ważnym czasem zmian dla farmaceutów, w którym doszło do wzmocnienia pozycji apteki i magistra farmacji w systemie ochrony zdrowia. Większość wprowadzonych zmian miała charakter pozytywny, ich zadaniem było zwiększenie możliwości pełniejszej obsługi pacjentów – komentuje Tomasz Furman, prezes Fundacji Aflofarm.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.