Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych realizowany jest, jak przypomina Ministerstwo Zdrowia, na podstawie ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu takiego właśnie programu wieloletniego (Dz. U. z 2005 r., nr 143, poz. 1200 z późn. zm.). Realizacja Programu, zgodnie z postanowieniami ww. ustawy, przewidziana została na lata 2006-2015.

Resort podkreśla, iż obecny Program jest programem interwencyjnym, wspierającym działania z zakresu onkologii. Ministerstwo Zdrowia zaznacza, że na bieżąco analizuje dotychczasowe efekty realizacji Programu oraz, w związku z licznymi postulatami środowisk onkologicznych, prowadzi prace nad jego modyfikacją w kolejnych latach.

- Szczególny nacisk zostanie położony na profilaktykę i edukację. Sukcesywnie zmniejszane będą środki finansowe przeznaczane na programy inwestycyjne, tj. doposażenie i modernizację aparatury do diagnostyki i leczenia nowotworów, natomiast zwiększeniu ulegną środki na zadania profilaktyczne i edukacyjne - zaznacza Krzysztof Bąk, rzecznik resortu.

Jednocześnie dodaje, iż przeprowadzenie zmian wymaga szerokich konsultacji ze specjalistami z różnych dziedzin medycyny klinicznej, zdrowia publicznego, epidemiologii, a także promocji zdrowia, nauk społecznych, zarządzania i marketingu społecznego. Dotychczas w kwestie dotyczące modyfikacji NPZChN zaangażowane zostały ośrodki onkologiczne z całej Polski, instytuty naukowe i przedstawiciele organizacji pacjentów. Ministerstwo Zdrowia wyjaśnia, że zbiera również opinie od specjalistów z zakresu onkologii i ochrony zdrowia, dotyczące dotychczasowej realizacji Programu, oraz propozycje zmian prowadzących do poprawy skuteczności jego funkcjonowania. Jest także zainteresowane opiniami na temat zasadności kontynuacji Programu po 2015 r.: te zebrane dotychczas potwierdzają potrzebę realizacji NPZChN w kolejnych latach.

- Trwają prace nad przygotowywaniem strategii do nowej edycji NPZChN po 2015 r. we współpracy z konsultantami krajowymi i ekspertami w dziedzinie onkologii oraz przedstawicielami towarzystw naukowych - wyjaśnia rzecznik.

Referencyjność ośrodków

W ocenie resortu zdrowia, leczenie wybranych schorzeń, wymagających specjalistycznego, kompleksowego podejścia, powinno być realizowane w ośrodkach mających doświadczenie i możliwości. Wynika to z potrzeby zapewnienia odpowiedniej jakości udzielanych świadczeń i bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów, a w szczególności - udowodnionej skuteczności leczenia.

Krzysztof Bąk zwraca uwagę, że obowiązujące przepisy nie zawierają jednak podstawy prawnej, która umożliwiłaby tworzenie specjalistycznych ośrodków referencyjnych. Obecny kierunek działań dotyczący referencyjności opiera się na charakterystyce (dodatkowe warunki realizacji świadczeń) poszczególnych świadczeń, a nie na referencyjności profilu, a tym bardziej - całego podmiotu leczniczego. Referencyjność w aspekcie przedmiotowym ma charakter domyślny i jest określona przez dodatkowe warunki realizacji świadczeń, zawarte w rozporządzeniu koszykowym w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego. Kryteria charakteryzujące świadczenia referencyjne dotyczą:

liczby i kwalifikacji dodatkowego personelu medycznego wykonującego zawód u świadczeniodawcy;

organizacji udzielania świadczeń (wyodrębniona opieka, zespół diagnostyczno-terapeutyczny, zapewnienie kontynuacji leczenia);

wyposażenia w sprzęt i aparaturę medyczną;

zapewnienia wykonywania świadczeń komplementarnych, w tym badań diagnostycznych;

zapewnienia niezbędnej bazy (stanowisk intensywnej opieki medycznej);

stosowania zaleceń, rekomendacji i wytycznych towarzystw naukowych;

wskaźników monitorowania jakości świadczeń i efektywności leczenia.

Wdrażanie koncepcji referencyjności w opiece zdrowotnej polega na opracowaniu zestawu warunków szczególnych (referencyjnych), odpowiadających grupom świadczeń. W tym też kierunku przeprowadzane są kolejne nowelizacje rozporządzeń "koszykowych", określających i wyodrębniających pojedyncze świadczenia lub oddziały/ośrodki, wymagające indywidualnie scharakteryzowanych warunków realizacji poszczególnych świadczeń.

- Jednak kwestia centralizacji ośrodków zajmujących się diagnostyką i leczeniem nowotworów, w tym ich skoordynowanego leczenia, jest przedmiotem analiz prowadzonych w Ministerstwie Zdrowia przy udziale grona ekspertów w dziedzinie onkologii - informuje rzecznik resortu.

Wniosek dotyczący połączenia instytutów

Krzysztof Bąk zaznacza, że do Ministerstwa Zdrowia wpłynął wniosek dyrektora Centrum Onkologii - Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie oraz Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie o połączenie powyższych jednostek, a także utworzenie (w wyniku połączenia) Narodowego Instytutu Onkologii i Hematologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie. Zdaniem dyrektora prof. Krzysztofa Warzochy, zarówno Centrum Onkologii, jak i Instytut Hematologii i Transfuzjologii spełniają światowe wymogi dotyczące świadczenia opieki zdrowotnej i są w Polsce wiodącymi ośrodkami onkologicznymi i hematologicznymi prowadzącymi działalność leczniczą, naukową i edukacyjną, w których istnieje możliwość optymalnej kooperacji między klinicystami i przedstawicielami nauk podstawowych.

Zgodnie z założeniami zawartymi we wniosku dyrektora, stworzony w wyniku ich połączenia Narodowy Instytut Onkologii i Hematologii o statusie Państwowego Instytutu Badawczego byłby m.in organem odpowiedzialnym za koordynację działań w walce z nowotworami, dążącym do zapewnienia chorym na nowotwory powszechnego dostępu do świadczeń medycznych na poziomie zgodnym ze standardami zalecanymi m.in. przez WHO, UE oraz krajowe i zagraniczne towarzystwa naukowe.

Ponadto Narodowy Instytut mógłby realizować inicjatywy szkoleniowe personelu medycznego i społeczeństwa, opracowywać i monitorować wspólne inicjatywy podmiotów publicznych oraz prywatnych działających na rzecz profilaktyki, epidemiologii, badań przesiewowych, diagnostyki i leczenia, a także odpowiadać za edukację. Mógłby również egzekwować standardy i rekomendacje dla dobrych praktyk i leczenia chorób nowotworowych poprzez stworzenie sieci kompleksowych ośrodków onkologicznych i hematologicznych na bazie istniejących Regionalnych Ośrodków Onkologicznych i ośrodków akademickich świadczących pełną opiekę u chorych na nowotwory.

- Obecnie wniosek ten jest analizowany przez komórki organizacyjne Ministerstwa Zdrowia - informuje rzecznik resortu.

Wydatki a efektywność leczenia

Jak przypomina Krzysztof Bąk, zasady i tryb finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych zostały określone w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tj. Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027) i aktach wykonawczych do niej oraz zarządzeniach prezesa NFZ, dotyczących szczegółowych warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w poszczególnych rodzajach.

Zgodnie z art. 97 ww. ustawy, do zakresu działania NFZ należy m.in. określanie jakości i dostępności oraz analiza kosztów świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie niezbędnym dla prawidłowego zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz przeprowadzanie konkursów ofert, rokowań i zawieranie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

- Ministerstwo Zdrowia na bieżąco monitoruje kwestie dotyczące realizacji procedur związanych z leczeniem chorób onkologicznych, natomiast płatnik świadczeń opieki zdrowotnej, w miarę posiadanych środków finansowych, zwiększa nakłady na te świadczenia opieki zdrowotnej, co z pewnością przekłada się na zwiększony dostęp pacjentów do tego zakresu świadczeń opieki zdrowotnej - podkreśla rzecznik resortu.

- Jednocześnie należy zwrócić uwagę na fakt, iż o sposobie leczenia, koniecznych badaniach diagnostycznych, stosowanych lekach oraz warunkach, w jakich proces leczniczy ma się odbywać, decyduje lekarz w oparciu o doświadczenie zawodowe, aktualną wiedzę medyczną, w związku z powyższym odpowiedzialność za wybór odpowiedniej terapii - czyli pośrednio również za efekt leczenia, ponosi każdorazowo lekarz prowadzący - dodaje.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.