Plany resortu zdrowia w kwestii koniecznych zmian na SOR-ach były i są ambitne. Do systemu TOPSOR, wspomagającego obsługę chorych, który miał służyć przede wszystkim wprowadzeniu jednolitych standardów na wszystkich SOR-ach w kraju (rejestracja, segregacja) i jej przyspieszeniu, do lipca br. miało być włączonych 76 SOR-ów, a docelowo, do końca 2020 roku - wszystkie 232 oddziały ratunkowe w kraju.

W kwietniu br. najpierw ten pierwszy termin (dotyczący szpitali podległych ministrowi, uczelniom medycznym lub samorządom województwa) wydłużono do końca października, aż w końcu, poprzez nowelę ustawy Prawo farmaceutyczne - ujednolicono dla wszystkich SOR-ów do daty 1 stycznia 2021 r.

Jak tłumaczył wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński, problemem okazało się m.in. zorganizowanie przetargów - ponoć dostawcy zadali tyle pytań, że nie dało się ich szybko rozstrzygnąć. Przeciągający się przetarg na TOPSOR - mimo przesunięcia daty na wdrożenie systemu - niepokoi nie tylko szpitale, ale nawet potencjalnych dostawców systemu. Na dodatek to tylko jeden z kilku problemów w implementowaniu zmian na SOR-ach.

Przetarg hamuje TOPSOR. Co z terminami?

Przetarg został ogłoszony przez resort zdrowia 2 kwietnia 2019 r. pn. "Zakup Trybów Obsługi Pacjenta w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym (TOPSOR) wraz z systemem segregacji medycznej i kardiomonitorami dla potrzeb 232 szpitalnych oddziałów ratunkowych oraz ich personelu". Oferty złożyły cztery firmy, z których trzy zmieściły się w zaplanowanym budżecie. Przetarg nadal jest jednak nierozstrzygnięty. Dlaczego?

- Nieoficjalnie wiemy, że oferta z najniższą ceną podlega już od dłuższego czasu badaniu pod kątem spełnienia wymagań formalno-prawnych i przedmiotowych. Biorąc pod uwagę, że tak duże przetargi zwykle kończą się odwołaniami do Krajowej Izby Odwoławczej, jeszcze przez wiele tygodni nie będzie wyłonionego wykonawcy - mówi anonimowo Rynkowi Zdrowia przedstawiciel jednej z firm uczestniczących w postępowaniu.

Jak wyjaśnia nam Ministerstwo Zdrowia, TOPSOR zakłada "zakup i realizację trzech zadań o wysokim stopniu skomplikowania", czyli system teleinformatyczny (oprogramowanie i sprzęt), system segregacji medycznej (w rozumieniu praw autorskich, ale także szkoleń medycznych) oraz sprzęt medyczny - kardiomonitory.

"Wymagania postawione Wykonawcom dla systemu TOPSOR uwzględniają możliwość integracji z systemami HIS funkcjonującymi w szpitalach. Program obejmie wszystkie istniejące szpitalne oddziały ratunkowe oraz wszystkich pacjentów zgłaszających się do SOR. Stąd ocena musi być dokonana w sposób wyjątkowo dokładny i rzetelny" - wyjaśnia resort.

Precyzuje, że obecnie trwa standardowa procedura oceny ofert dokonywana przez komisję przetargową, w tym wspomniane "badanie pod kątem spełnienia wymagań formalno-prawnych i przedmiotowych". Kiedy komisja przetargowa zakończy prace - nie wiadomo.

Wątpliwości jest więcej

- Pracuję w zamówieniach publicznych 20 lat. Powody odwlekania przetargu mogą być zupełnie inne. Być może resort dąży do jego unieważnienia i rozpisania nowego. Zadawane przez ministerstwo szczegółowe pytania to trochę "mydlenie oczu" - sugeruje cytowany już rozmówca jednej z firm.

Przewiduje, że nawet w przypadku dokończenia trwającego postępowania umowa z wykonawcą może zostać podpisana najwcześniej z końcem grudnia br. Zostaje więc rok na realizację bardzo dużego projektu we wszystkich SOR-ach, co - zdaniem naszego rozmówcy - oznacza "szereg interakcji z ok. tysiącem osób" w samych tylko szpitalach. Podkreśla przy tym, że nie da się zaimplementować TOPSOR według jednego wzorca w każdej lecznicy.

Kolejne wyzwanie to integracja TOPSOR i HIS. - Wiodących spółek dostarczających HIS jest mniej więcej pięć. W każdym szpitalu może więc on mieć inne pochodzenie. Aby zintegrować z nim TOPSOR, potrzebna jest jakaś specyfikacja techniczna interfejsu wymiany danych. Dopiero według tejże u dostawców HIS można zamawiać usługę łączenia dwóch systemów. Ten etap potrwa minimum pół roku; kolejne 4-6 miesięcy zajmie realna, informatyczna i techniczna integracja na miejscu, w szpitalach. Dlatego obawy lekarzy, że będą "klepać" dane do dwóch systemów, są jak najbardziej zasadne - podsumowuje nasz rozmówca.

Zaznacza, że im bardziej czas na wdrożenie elementów TOPSOR się kurczy, tym większe ryzyko, że jakość rozwiązań będzie gorsza.

Z perspektywy lekarza

TOPSOR z perspektywy lekarza medycyny ratunkowej, kierownika jednego z większych SOR-ów w kraju, też nie wygląda optymistycznie. Choć sama idea jest słuszna, nasz rozmówca (także nie chciał wypowiadać się pod nazwiskiem) wymienia cały wachlarz wad.

- Problemem jest czysto triażowa część projektu TOPSOR. Po pierwsze musi zostać wybrany jeden system; póki co na świecie jest ich kilka, a polskie szpitale nie są jednomyślne w tej kwestii. Najczęściej stosują brytyjski MTS (Manchester Triage System), nieco rzadziej amerykański ESI (Emergency Severity Index). Są też autorskie rozwiązania szpitali, nierzadko złe, a część szpitali triażu nie stosuje w ogóle. W nowym systemie trzeba więc na nowo wyszkolić ratowników do roli triażystów - a to wymaga czasu - ocenia.

Dodaje, że MZ, wprowadzając czasy oczekiwania pacjentów na badanie w zależności od ich stanu, nie określiło przy tym żadnych wymogów kadrowych. Bez takich przeliczników w wielu przypadkach te kryteria są nierealne do spełnienia. Konstatuje, że aby SOR-y były wydajniejsze i bezpieczniejsze, konieczna jest jak najszybsza integracja TOPSOR i HIS. W przeciwnym razie pacjent będzie czekał już na etapie rejestracji.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.