• Dr Sławomir Murawiec podkreśla znaczenie "psychiatrii płci" dla poprawy diagnozowania i leczenia zaburzeń psychicznych
• Wyjaśnia, że istnieją różnice między płciami w objawach i leczeniu wielu zaburzeń psychicznych, takich jak depresja i schizofrenia
• Omawia też wpływ różnic biologicznych między płciami na wchłanianie i dystrybucję leków oraz reakcje na leki

Duże znaczenie płci w diagnostyce psychiatrycznej

Dr hab. Sławomir Murawiec, psychiatra i psychoterapeuta, w wywiadzie dla PAP omawia istotę "psychiatrii płci" oraz jej znaczenie dla diagnozowania i leczenia zaburzeń psychicznych. 

- By trafniej diagnozować i lepiej leczyć, trzeba uwzględniać płeć pacjenta - mówi. Jak twierdzi, "nie dotyczy to tylko płci zdefiniowanej w tradycyjnym rozumieniu, ale także tej odbiegającej od płci określonej przy urodzeniu, a czasami płynnej".

Różnice między płciami, jak przyznaje ekspert, "dotyczą wielu zaburzeń psychicznych, zarówno depresji i zaburzeń lękowych, jak też schizofrenii". Dodaje, że "powstało na ten temat dużo książek i opracowań naukowych", których autorami są "czołowi psychiatrzy w naszym kraju".

Różnice, zdaniem profesora, wynikają z zakresów ich analizy: "od poziomów ściśle biologicznych, wpływających na przebieg farmakoterapii, po konteksty psychologiczne i psychospołeczne. Wszystkie są bardzo ważne" - mówi.

Jak uściśla prof. Murawiec:

- Kobiety na ogół mają mniejszą masę ciała i mniejsze narządy wewnętrzne, więcej natomiast tkanki tłuszczowej. Wykazują też wolniejszy czas opróżniania żołądka i niższe pH żołądka, mniejszą objętość osocza, średni przepływ krwi w narządach i całkowitą zawartość wody w organizmie - tłumaczy, zaznaczając, że "wszystko to wpływa na wchłanianie i dystrybucję leków", a "ich reakcje na leki zależą też od zmiany fizjologii podczas cyklu menstruacyjnego".

Objawy chorób i zaburzeń psychicznych różnią się w zależności od płci

Różnią się także objawy. Jak wyjaśnia profesor, "depresja u mężczyzn częściej pozostaje nierozpoznana i nieleczona, częściej może być też przyczyną samobójstwa", ponieważ "depresja to nie tylko smutek, poczucie winy i anhedonia, czyli objawy skierowane do wewnątrz", ale również. te "wychodzące na zewnątrz, takie jak agresja, złość, nadużywanie alkoholu i narkotyków oraz pracoholizm i ryzykowne zachowania". Ekspert zaznacza, że "te objawy zwykle przypisuje się właśnie mężczyznom, ale czasami mogą występować również u kobiet".

Diagnoza może okazać się błędna. To w opinii Sławomira Murawca wynika z "polegania na założeniu, że w diagnozowaniu depresji mężczyźni opiszą jej klasyczne objawy ujęte w klasyfikacji psychiatrycznej". Tymczasem, jak podkreśla, "takie objawy, jak złość, irytacja czy podejmowanie zachowań ryzykownych, mogących zakończyć się tragicznie, nie są zazwyczaj widziane w kategoriach objawów depresji".

Różnice występują też w schizofrenii.

- Schizofrenia u mężczyzn zwykle objawia się wcześniej, często po dwudziestym roku życia, a u kobiet - w okolicach trzydziestki. Ma to ogromne znaczenie, gdyż w młodym wieku kształtują się umiejętności społeczne i rozwijane są role społeczne, które może zakłócić rozwijające się zaburzenie. A pięć, czy tym bardziej dziesięć lat życia w tym okresie to bardzo dużo. Stąd mężczyźni, cierpiąc na schizofrenię, wykazują więcej deficytów funkcjonowania społecznego, większe ograniczenia życia emocjonalnego i mniejszą aktywność. Częściej też gorzej reagują na leki - tłumaczy specjalista.

• PSYCHIATRIA
• SŁAWOMIR MURAWIEC