Jednym z wąskich gardeł polskiego sądownictwa jest brak biegłych, m.in. na skutek niskich stawek za ich pracę. - Oszacowaliśmy, że podniesienie tych stawek do poziomu akceptowalnego dla lekarzy czy psychologów kosztowałoby budżet państwa rocznie blisko 200 mln zł. Niestety, nie będziemy mieli prawdopodobnie na to zgody rządu - mówił w kwietniu 2012 r. Jarosław Gowin.

Latem do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych trafiła kolejna wersja przygotowanej w MS koncepcji nowych przepisów o biegłych. Aktualnie kwestie dotyczące biegłych są regulowane na mocy rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 2005 r.

"Ze względu na rozwój cywilizacyjny, skutkujący skomplikowaniem życia w rozmaitych dziedzinach, zaobserwować można wzrost udziału biegłych w postępowaniu sądowym. Ich rola - wobec wpływu opinii na wydawane rozstrzygnięcia - jest znacząca, a zatem regulacja statusu biegłego sądowego, jako współtworzącego wymiar sprawiedliwości, jest niezbędna" - wskazało stowarzyszenie sędziów.

Zdaniem sędziów "obecnie niedostateczna dostępność biegłych to poważna bolączka wymiaru sprawiedliwości". Dlatego "ważne jest stworzenie regulacji, która będzie zachętą do podejmowania tej służby i pozwoli korzystać z najlepszych specjalistów".

Planowana przez MS ustawa miałaby uregulować status biegłych sądowych, określić warunki nabywania, zawieszania i utraty prawa do wykonywania czynności biegłego, a także tryb nabywania i utraty statusu przez instytucje specjalistyczne uprawnione do wydawania opinii. Zgodnie z zamierzeniami nowe przepisy miałaby wejść w życie w drugim kwartale 2014 r.

Biegłych sądowych - zgodnie z projektem - ustanawiałby prezes sądu okręgowego decyzją administracyjną, a kadencja biegłego trwałaby pięć lat z możliwością przedłużenia. Prezesi sądów byliby zobligowani do zasięgnięcia opinii na temat kompetencji kandydata na biegłego, np. we właściwych organach samorządu zawodowego. W przypadku wątpliwości prezes sądu mógłby powołać komisję opiniującą kandydata.

Obecnie w Polsce jest ponad 15 tys. biegłych sądowych wpisanych na listy prowadzone przez prezesów sądów okręgowych. W projekcie założeń wskazano, że planowane rozwiązania stanowią próbę całościowego uregulowania kwestii funkcjonowania biegłych, jednak "z wyjątkiem zagadnień związanych z ich wynagrodzeniami oraz kosztami ekspertyz".

• BIEGLI SĄDOWI