W 607 przypadkach zgłoszonych przez pacjentów, Rzecznik wszczynał postępowanie w celu wyjaśnienia sprawy, ponieważ zachodziło prawdopodobieństwo, że doszło do naruszenia praw pacjenta. W pozostałych sytuacjach pacjenci otrzymywali np. wskazówki dotyczące rozwiązania zgłaszanego problemu i informację o przysługujących im środkach prawnych.

W 2014 r. Rzecznik prowadził 26 postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów i wydał dwie decyzje stwierdzające, że takie prawa zostały naruszone. Jedna ze spraw dotyczyła ograniczania pacjentom prawa do dostępu do oryginałów dokumentacji medycznej, natomiast drugi przypadek dotyczył umieszczenia w gabinecie lekarskim kamer (umożliwiających również rejestrację dźwięku), co naruszało prawa pacjentów do poszanowania ich intymności i godności.

Rzecznik prowadził też postępowania wyjaśniające w sprawach indywidualnych. W minionym roku stwierdzono 381 naruszeń praw pacjenta, a zalecenia Rzecznika przyjęło do realizacji 81 proc. podmiotów leczniczych, do których skierowano odpowiednie wystąpienie.

Co trzecie naruszenie dotyczyło praw do świadczeń zdrowotnych
Zdaniem Rzecznika przestrzeganie prawa pacjenta w tym zakresie "jest dalece niewystarczające i wymaga systematycznej poprawy". Pacjenci skarżyli się m.in. na ograniczenia w dostępie do żywienia dojelitowego w warunkach domowych, brak psychologów na oddziałach ginekologiczno-położniczych oraz ograniczenia w dostępie do badań prenatalnych. Rzecznik zwracał też uwagę na problem niedofinansowania świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień oraz zły stan techniczny pomieszczeń w szpitalach psychiatrycznych.

Kolejne 28 proc. stwierdzonych naruszeń praw pacjenta dotyczyło dostępu do dokumentacji medycznej. Jednym z częstych zastrzeżeń jest udostępnianie dokumentacji osobom nieuprawnionym, np. podczas udostępniania jej dla celów naukowych. Do Rzecznika dotarły sygnały wskazujące, że lekarze chcący podjąć specjalizację ginekologiczno-położniczą zostali zobligowani do przekazywania dokumentacji medycznej pacjentów z operacji i zabiegów, w których uczestniczyli podczas swojej pracy. Dokumentacja ta nie była zanonimizowana.

Co trzecie naruszenie prawa pacjenta dotyczyło prawa do informacji
i do wyrażenia zgody na udzielenie świadczenia. Rzecznik przypomina, że pacjent, udzielając zgody na leczenie, musi wiedzieć, na co się godzi i jakie mogą być tego konsekwencje. Tymczasem zdarzały się przypadki, gdy zgody takiej udzielali pacjenci, którzy ze względu na wiek lub współistniejące schorzenia mieli ograniczone zdolności poznawcze. Zdarzały się też przypadki, gdy pacjenci udzielali zgody na leczenie po wcześniejszym podaniu im produktu leczniczego, pod działaniem którego nie byli w stanie podjąć racjonalnej decyzji.

Stwierdzono też 13 przypadków naruszenia prawa pacjenta do poszanowania intymności i godności.

W 2014 r. prowadzono 896 postępowań wyjaśniających, z czego zakończono 567. Znacznie wzrosła liczba postępowań, które zakończyły się stwierdzeniem naruszenia praw pacjenta (w roku 2013 było to 38 proc. wszystkich zakończonych postępowań, a w 2014 r. - 55 proc.). Zmniejszyła się z kolei liczba postępowań umorzonych i tych, w których nie stwierdzono naruszenia praw pacjenta.

Najwięcej osób kontaktowało się z Rzecznikiem za pośrednictwem bezpłatnej infolinii działającej pod numerem 800 190 590, jednak aż 30 proc. osób dzwoniących nie uzyskało połączenia z pracownikiem biura.

Co czwarty przypadek łamania praw pacjenta miał miejsce w województwie mazowieckim, wiele ich stwierdzono też w województwie śląskim. Najrzadziej zaś zgłaszali się pacjenci z województwa lubuskiego, lubelskiego, zachodniopomorskiego i świętokrzyskiego.

Rzecznik poinformował też, że aby zapewnienia mieszkańcom wszystkich województw szerszy dostęp do jego biura, rozważane jest powołanie 30 Wojewódzkich Pełnomocników Rzecznika Praw Pacjenta na terenie 15 województw (oprócz województwa mazowieckiego).

• PRAWA PACJENTA
• RZECZNIK PRAW PACJENTA