- Korzyści wynikające ze stosowania okołooperacyjnej karty kontrolnej to m.in. jednoznaczna identyfikacja pacjenta, demokratyzacja komunikacji w zespole w trakcie zabiegu, wymuszenie oznaczania miejsca operowanego i zwrócenie uwagi zespołu na kwestie bezpieczeństwa - zaznacza Marcin Kalinowski z Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia (CMJ).

Okołooperacyjna karta kontrolna (OKK) została zaadaptowana przy współpracy z WHO przez CMJ w grudniu 2009 r. i udostępniona (wraz z przewodnikiem wdrażania) na stronie CMJ. W tym samym roku wymóg stosowania karty kontrolnej na blokach operacyjnych wprowadzono do programu akredytacji szpitali.

Kiedy trzeba - powstrzymać zespół
W lipcu 2011 r. stosowanie karty kontrolnej zostało zarekomendowane szpitalom przez Ministerstwo Zdrowia, a w 2013 r. wprowadzano jej adaptacje dla 8 specjalności zabiegowych. Ogólnooperacyjne karty kontrolne są rekomendowane przez konsultantów krajowych i dostępne na stronie CMJ.

Karta dzieli zabieg operacyjny na 3 kolejne etapy: przed podaniem znieczulenia, przed nacięciem oraz w trakcie i po zamknięciu rany. Lekarze m.in. potwierdzają tożsamość pacjenta, upewniają się, że niezmywalnym flamastrem zaznaczono miejsce nacięcia zgodnie z dokumentacją. Przed wykonaniem cięcia lekarz operujący m.in. raz jeszcze, zwracając się do zespołu, prosi o potwierdzenie miejsca operowanego.

Wśród trudności z wdrożeniem karty wymieniane są m.in.: brak liderów checklisty, brak nadzoru nad wdrożeniem, postrzeganie karty jako dodatkowe obciążenie pracą.

- Istnieje też, dość istotny u nas, problem autoryzacji OKK - dodaje Marcin Kalinowski.

Jego powody w pewnym stopniu może wyjaśniać uwaga poczyniona przez twórców przewodnika "Podstawy wprowadzenia okołooperacyjnej karty kontrolnej" (opracowany na podstawie Implementation manual surgical safety checklist) dostępnego na stronie CMJ: "Wyznaczenie osoby koordynującej kartę może prowadzić do powstania antagonizmu w relacjach z pozostałymi członkami zespołu, gdyż koordynator może i powinien powstrzymać zespół od przejścia do kolejnej fazy zabiegu nim uzyska potwierdzenie określonego wymogu".

Mniej błędów
Jak wynika m.in. z danych WHO, tam gdzie przyjęto OKK ryzyko błędów zmniejszyło się o ponad 33 proc, a ryzyko śmierci pacjenta o 50 proc.

Stosowanie karty nie likwiduje ryzyka powstawania błędów medycznych, mimo wszystko jednak wyraźnie je zmniejsza. To zasadniczy, obok wymogów akredytacyjnych, powód dla którego rośnie liczba szpitali stosujących procedury kontrolne wg OKK.