Ustawa o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych ma zmniejszyć cierpienie zwierząt i ograniczyć ryzyko prowadzenia doświadczeń zbędnych i nieuzasadnionych. Dotychczas obowiązująca w Polsce ustawa z 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach nie uwzględniała wszystkich regulacji unijnych.

Zgodnie z nowym prawem zgód na prowadzenie projektów wymagających doświadczeń na zwierzętach będą udzielały komisje etyczne: 15-osobowa krajowa (KKE) i 12-osobowe lokalne (LKE). W komisjach zasiądą przedstawiciele nauk biologicznych i pokrewnych, nauk humanistycznych (prawnicy lub etycy), a także przedstawiciele organizacji związanych z ochroną zwierząt (NGO) i organizacji praw pacjentów.

Lokalnych komisji etycznych będzie 11 w miejsce dotychczasowych 18. Kworum w lokalnych komisjach podczas głosowania ma wynosić 50 proc., a przegłosowanie wniosku będzie wymagać dwóch trzecich głosów pozytywnych. To znaczy, że środowiska prozwierzęce będą miały faktyczny wpływ na decyzje dotyczące dopuszczania eksperymentów.

Wydając zgodę na prowadzenie doświadczenia, komisja etyczna będzie oceniać, czy spodziewane korzyści z doświadczenia są większe niż szkoda dla zwierząt.

Lokalne komisje etyczne muszą współpracować z lekarzem weterynarii, który nadzoruje instytucje prowadzące doświadczenia.

Jeśli lekarz weterynarii stwierdzi nieprawidłowości dotyczące wykorzystania zwierząt, może doprowadzić do cofnięcia zgody na przeprowadzenie doświadczenia. O ile niedopatrzenia nie zostaną naprawione w wyznaczonym terminie, użytkownik zwierząt (a także ich hodowca lub dostawca) straci pozwolenie na działalność.

Jednocześnie organizacje społeczne zajmujące się ochroną zwierząt będą mogły występować w imieniu zwierząt w sądach - np. w sytuacji, kiedy zwierzęta zostaną wykorzystane bez specjalnego zezwolenia albo kiedy użytkownik - wbrew przepisom - narazi je na niepotrzebny ból, cierpienie lub trwałe uszkodzenie organizmu.

Nowa ustawa zakłada monitorowanie stanu zwierząt laboratoryjnych. W tym celu zobowiązuje hodowców, dostawców i użytkowników do zapewnienia zwierzętom właściwej opieki weterynaryjnej.