• Komisja Etyki Lekarskiej Naczelnej Rady Lekarskiej kontynuujezmiany w art. 2 Kodeksu Etyki Lekarskiej
• Artykuł, co do którego proponowane są kolejnezmiany, definiuje główne cele zawodu lekarza, takie jak profilaktyka, leczenie i ulżenie w cierpieniu
• Wszelkie uwagi i sugestie dotyczące proponowanych zmian można przesyłać do Komisji Etyki Lekarskiej 
• Oczekuje na uwagi do stycznia 2024 roku pod adresem kel@nil.org.pl

Działania lekarza nie mogą wykraczać poza kompetencje zawodowe

Naczelna Rada Lekarska chce zmienić brzmienie kolejnego z artykułów Kodeksu Etyki Lekarskiej (art. 2 KEL), którego obecna treść to:

1. Powołaniem lekarza jest ochrona życia i zdrowia ludzkiego, zapobieganie chorobom, leczenie chorych oraz niesienie ulgi w cierpieniu; lekarz nie może posługiwać się wiedzą i umiejętnością lekarską w działaniach sprzecznych z tym powołaniem.

2. Największym nakazem etycznym dla lekarza jest dobro chorego — salus aegroti suprema lex esto. Mechanizmy rynkowe, naciski społeczne i wymagania administracyjne nie zwalniają lekarza z przestrzegania tej zasady.

Propozycja NIL natomiast brzmi następująco:

1. Misją lekarza jest ochrona życia i zdrowia ludzkiego, zapobieganie chorobom, leczenie chorych oraz niesienie ulgi w cierpieniu. Lekarzowi nie wolno posługiwać się wiedzą i umiejętnością lekarską w działaniach sprzecznych z celami jego misji, ani wykraczać poza swoje kompetencje zawodowe.

2. Najważniejszym nakazem etyki lekarskiej jest dobro chorego — salus aegroti suprema lex esto. Mechanizmy rynkowe, naciski społeczne i wymagania administracyjne nie zwalniają lekarza z przestrzegania tej zasady.

Zawód, nie powołanie

Jak argumentuje swój pomysł samorząd lekarski, "art. 2 określa najważniejsze cele, jakim służy wykonywanie zawodu lekarza tj. zapobieganie chorobom, leczenie chorych oraz niesienie ulgi w cierpieniu".

- Pojęcie powołania odwołuje się tutaj do idei profesji i profesjonalizmu. Profesja to szczególny rodzaj zawodu. O ile zawód to zestaw czynności wykonywanych systematyczne w celu uzyskiwania środków utrzymania, o tyle profesję wyróżnia to, że składające się nań czynności, są podejmowane w celu ochrony i promowania jednych z najważniejszych dóbr człowieka, jakimi są zdrowie, życie i wolność od cierpienia - podkreśla NRL.

Lekarze tłumaczą, że "są to dobra fundamentalne przez to, że są niezbędne każdej istocie ludzkiej bez względu na jej cele życiowe, światopogląd czy przymioty moralne". - Są one niezbędne każdemu człowiekowi zarówno jako warunki realizowania swoich planów jak i samodzielnie - dodają.

NRL zaznacza wprost, że "by realizować powołanie lekarskie, a więc aby realizować wymogi profesjonalizmu lekarskiego, lekarz ma obowiązek postępować zgodnie z posiadanymi kompetencjami zawodowymi, których nie wolno mu wykorzystywać w wykonywaniu czynności sprzecznych z tymi dobrami", a ponadto "profesjonaliście lekarzowi nie wolno wykraczać poza swoje kompetencje zawodowe".

Samorząd lekarski odnosi się także do ustępu. 2 artykułu, który "wskazuje najważniejszy nakaz etyczny profesji lekarskiej, jakim jest dbanie o powodzenie chorego". - Nakaz ten nie pozwala na podporządkowywanie celów specyficznych dla powołania lekarskiego – tj. dbałości o zdrowie i życie ludzkie oraz minimalizowanie cierpienia – mechanizmom rynkowym, naciskom społecznym, czy wymaganiom administracyjnym". Jak podkreśla NRL, "oznacza to, że w przypadku konfliktu między dbałością o zdrowie i życie ludzkie a korzyściami finansowymi (własnymi lub innych osób), naciskami społecznymi czy wymaganiami administracyjnymi, lekarz ma obowiązek przedkładać zdrowie i życie ludzkie".

Słowo "powołanie" ma wiele znaczeń

Rada w dalszych wyjaśnieniach zauważa, że "słowo powołanie ma wiele znaczeń".

- Między innymi oznacza specyficzne cechy człowieka, które sprawiają, że jego praca jest wykonywana dobrze i przynosi satysfakcję jemu oraz osobom, których dotyczy. W tym znaczeniu „powołanie” wprost odwołuje się do profesjonalizmu lekarskiego: według słownika języka polskiego powołanie to zdolność i zamiłowanie do czegoś oraz przeświadczenie o tym, że wybrany zawód jako droga życiowa są najwłaściwsze - piszą lekarze.

Kontynuują, że "słowem bliskoznacznym względem „powołania” jest słowo misja", które pochodzi od łacińskiego mittere – posyłać. - Oznacza posłanie osoby lub grupy osób w celu wykonania jakiegoś zadania. W tym też sensie powołanie lekarskie wiąże się z realizowaniem misji nadającej wartość życiu lekarza i stanowiącej o jego roli społecznej - zaznaczają.

- Ochrona życia i zdrowia ludzkiego, zapobieganie chorobom, leczenie chorych oraz niesienie ulgi w cierpieniu jest celem misji, w jakiej lekarz zostaje posłany, zadaniem, jakie ma wykonać w odniesieniu do drogi zawodowej oraz wartości, którymi kieruje się w życiu - tłumaczą specjaliści z NRL. 

Dodają, że:

- Odpowiednikami łacińskiego salus mogą być oprócz „zdrowia” także „dobro” lub „powodzenie”. Jest to pojęcie szerokie, które umieszcza kwestie zdrowotne w szerokim kontekście rozmaitych dóbr, do których zmierzają ludzie. Zawiera ono konotacje właściwe dla rozumienia „dobrostanu” (wellbeing) obecnego w Konstytucji WHO.

Jak podsumowują, "zgodnie z tym pojęciem dobrostan człowieka to nie tylko brak choroby lub niepełnosprawności, ale także subiektywne odczuwanie przez człowieka zadowolenie ze swojego stanu fizycznego, psychicznego oraz sposobu funkcjonowania w społeczeństwie".

• NACZELNA RADA LEKARSKA
• PACJENT
• NACZELNA IZBA LEKARSKA
• LEKARZ