• Podczas posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Zdrowia Publicznego 10 lipca br. eksperci dyskutowali o działaniach, jakie należy podjąć w zakresie walki z paleniem tytoniu
• 8-9 mln Polaków pali aktywnie papierosy. Stanowi to 26 proc. populacji, co daje wynik znacząco wyższy od średniej unijnej - mówił Grzegorz Ziemniak
• 85 proc. osób palących próbowało bezskutecznie zerwać z nałogiem, przy czym 65 proc. podjęło taką próbę więcej niż jeden raz - wskazywał prof. Andrzej Fal
• Należy brać przykład ze Szwecji m.in. w zakresie zintegrowanego podejścia do kontroli tytoniu, uzupełnionego o bezdymne produkty tytoniowe oraz alternatywne wyroby nikotynowe - podkreślał prof. Andrzej Sobczak
• Produkty tytoniowe podgrzewane mogą pomóc w redukcji ryzyka chorób odtytoniowych u palaczy, którzy całkowicie przestawią się na podgrzewanie – ocenił prof. Wojciech Rogowski

8-9 mln Polaków pali aktywnie papierosy

Czy Polska będzie do 2030 r. wolna od dymu tytoniowego, jak zakładał GIS? Plan może być niemożliwy do zrealizowania, ponieważ na siedem lat przed tą datą liczba palaczy nie spada. Dlatego, jak wynika z informacji rzecznika GIS, zapowiedź osiągnięcia tego celu w 2030 jest już nieaktualna - należy zacząć planowanie od początku. Nad problemem pochylili się eksperci podczas posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Zdrowia Publicznego 10 lipca br.

Jak mówił Grzegorz Ziemniak z Instytutu Zdrowia i Demokracji, aż 8-9 mln Polaków pali aktywnie papierosy. Stanowi to 26 proc. populacji, co daje wynik znacząco wyższy od średniej unijnej. Co istotne, pomimo wdrożenia planu kroczącej podwyżki akcyzy sprzedaż papierosów rośnie – w pierwszym półroczu po wprowadzeniu podwyżki aż o blisko 13 proc. Jednocześnie, według danych Ministerstwa Zdrowia, co roku ok. 80 tys. Polaków umiera na skutek chorób odtytoniowych.

- Poważnym problemem jest fakt, iż po wyroby tytoniowe sięgają dzieci i młodzież. Do codziennego palenia papierosów przyznaje się aż 12 proc. nieletnich. Ponad 71 proc. 15-16-latków ocenia, że – mimo zakazu sprzedaży papierosów nieletnim – ich kupowanie nie sprawia im trudności - wskazywał.

Jak przypominał prof. Andrzej Fal z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego, 85 proc. osób palących próbowało bezskutecznie zerwać z nałogiem, przy czym 65 proc. podjęło taką próbę więcej niż jeden raz. Czy rozwiązaniem mogą być e-papierosy, biorąc pod uwagę fakt, że w aerozolu powstałym w wyniku podgrzewania tytoniu znajduje się średnio aż o 95 proc. mniej substancji szkodliwych, niż w dymie z klasycznego papierosa?

- Należy powołać grupę kontrolującą stan wiedzy na temat skuteczności, bezpieczeństwa i stopnia redukcji szkody. Jeśli grupa ta uzna, że dotychczasowe dowody nie wystarczają, konieczne jest rozpoczęcie badań nad tym zakresem, finansowanych ze środków publicznych i pod publicznym nadzorem – przekonywał ekspert.

Jak zauważył, działaniom tym musi towarzyszyć szeroka, podejmowana już od przedszkola edukacja społeczna na temat szkodliwości palenia tytoniu. Konieczne jest ponadto wprowadzenie licencjonowania sprzedaży wyrobów tytoniowych, zakazanie ekspozycji tych produktów w miejscu sprzedaży oraz systematyczne podwyższanie akcyzy.

"Wykorzystajmy doświadczenia Wielkiej Brytanii i Szwecji"

Prof. Andrzej Sobczak z Wydziału Nauk Farmaceutycznych Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach przedstawił z kolei doświadczenia Szwecji i Wielkiej Brytanii w zakresie redukcji szkód dotyczących palenia tytoniu. Przypomniał o brytyjskich wytycznych NICE (National Institute for Health of Care Excellence) – zaleceniach zdrowotnych opartych na dowodach, obejmujących m.in. e-papierosy – mają one pomóc palaczom w zredukowaniu szkód spowodowanych paleniem tytoniu i w rzuceniu tego nałogu.

- W listopadzie 2022 r. na podstawie Cochrane Library podano, że istnieją dowody o wysokiej pewności, iż e-papierosy z nikotyną zwiększają wskaźniki rzucania palenia w porównaniu do nikotynowej terapii zastępczej – zaznaczył.

Prof. Sobczak przywołał także brytyjski program „Swap to stop” jako spektakularny dowód zaangażowania rządu Wielkiej Brytanii w redukcję szkód. Powołał się również na opinię prof. Witolda Zatońskiego, który określił brytyjskie programy ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu jako wzorowe.

- Warto też przyjrzeć się rozwiązaniom szwedzkim w zakresie proporcjonalnej akcyzy tytoniowej, która odzwierciedla niższe ryzyko zdrowotne, związane z produktami alternatywnymi dla klasycznych papierosów. Taką alternatywą jest m.in. stosowany w Szwecji snus (drobno mielony, wilgotny tytoń zmieszany z solą i aromatami, umieszczany pod wargą, gdzie uwalniana jest nikotyna i po chwili usuwany – przyp. red.). Fakt, iż jest to mniej szkodliwa alternatywa dla klasycznych papierosów, potwierdziła FDA – wskazywał prof. Sobczak.

W jego ocenie należy brać ze Szwecji przykład w zakresie zaangażowania całego społeczeństwa w walkę z paleniem tytoniu i zintegrowanego podejścia do kontroli tytoniu, uzupełnionego o bezdymne produkty tytoniowe oraz alternatywne wyroby nikotynowe.

"Wszystkie produkty tytoniowe są szkodliwe, ale poziom tej szkodliwości jest różny"

Także Jindřich Vobořil, krajowy koordynator ds. walki z uzależnieniami rządu Republiki Czeskiej podkreślał, że Czechy w walce z paleniem tytoniu będą bazować na naukowo udowodnionej i wyważonej koncepcji zapobiegania i redukcji szkód.

Polityka ta w Czechach ma się opierać na:

• wyższym podatku na tradycyjne wyroby tytoniowe, niż na produkty alternatywne,
• zakazie palenia w restauracjach zwykłych papierosów, ale nie alternatyw,
• centrach terapii, wykorzystujących leczenie substytutami
• oraz na programach edukacyjnych zawierających przekaz na temat polityki redukcji szkód.

Prof. Wojciech Rogowski, koordynator Oddziału Onkologii Klinicznej, Chemioterapii i Badań Klinicznych Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Słupsku zwrócił uwagę, że szeroko dostępne produkty w ramach nikotynowej terapii zastępczej są mało skuteczne, a leki na receptę mają wiele efektów ubocznych. Natomiast produkty alternatywne dla klasycznych papierosów niosą znacznie niższe ryzyko rozwoju raka płuca, co widoczne jest zwłaszcza w Szwecji.

- FDA stoi na stanowisku, i w pełni się z nim zgadzam, że nie istnieją produkty tytoniowe obojętne dla zdrowia. Wszystkie są szkodliwe, ale poziom tej szkodliwości jest różny. Produkty tytoniowe podgrzewane mogą pomóc w redukcji ryzyka chorób odtytoniowych u palaczy, którzy całkowicie przestawią się na podgrzewanie – ocenił prof. Rogowski.

Jako wyzwania regulacyjne przedstawił:

• ograniczenie dostępności do wszystkich wyrobów z nikotyną dla dzieci i młodzieży,
• dalsze podnoszenie akcyzy na wyroby tytoniowe do palenia, takie jak papierosy, cygara, tytoń do skrętów,
• niedopuszczanie do sprzedaży nowych papierosów,
• obligatoryjne badanie na koszt producenta rzeczywistego składu nowatorskich wyrobów tytoniowych, płynów do e-papierosów i saszetek z nikotyną przed dopuszczeniem do sprzedaży
• oraz wycofanie ze sprzedaży plastikowych jednorazowych e-papierosów sprowadzanych głównie z Chin.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• PALENIE TYTONIU
• LECZENIE UZALEŻNIEŃ