Rynek Zdrowia: Na co dzień prowadzi Pani w Rabce-Zdroju leczenie otyłości u dzieci w wieku 3-18 lat, a więc u przedszkolaków i uczniów. Jak ocenia Pani wprowadzenie przez Ministerstwo Zdrowia rozporządzenia, dzięki któremu ze szkolnych sklepików znikają m.in. gazowane słodkie napoje i chipsy?

Dr Barbara Bajda: To dobra decyzja, ale nie spodziewajmy się spektakularnych efektów. Kwestie prawidłowego żywienia i wypracowania dobrych nawyków żywieniowych są bardzo złożone. Mówiąc o prawidłowym żywieniu dziecka musimy się cofnąć aż do okresu ciąży jego matki. Ważne jest to, czy kobieta zachodzi w ciążę mając nadwagę czy otyłość, jak odżywia się w czasie ciąży, a następnie czy karmi dziecko piersią. Znaczenie ma również jaki pokarm dziecko dostaje zamiast mleka matki i jakie produkty są wprowadzane do jego diety. Liczy się dosłownie każdy dzień życia dziecka i każdy jego posiłek.

- Zatem odpowiedzialność za prawidłową wagę dziecka spoczywa na rodzicach?

- Odpowiedź twierdząca byłaby zbyt prosta. Przyjrzyjmy się dzisiejszym rodzinom. Połowa z nich to rodziny rozbite. Wychowanie dzieci i zapewnienie środków na ich utrzymanie jest w takich przypadkach głównie na głowach zapracowanych, samotnych matek. Jest też spora grupa dzieci i młodzieży, których rodzice pracują za granicą. Dzieci są wychowywane przez babcie i ciocie. Opiekunom brakuje czasu i sił aby zadbać o to, co jedzą dzieci i jak spędzają wolny czas.

- Kolejna kwestia to ubóstwo.

- Tak. Co czwarte dziecko idzie do szkoły bez śniadania,  a w domu dostaje najprawdopodobniej tanie, ''śmieciowe'' jedzenie. Ale nawet w rodzinach, w których pieniędzy na żywność nie brakuje, dzieci nie zawsze spożywają wartościowe posiłki. Zdarza się często, że dostają pieniądze na jedzenie i same kupują je sobie "na mieście" albo rodzice kupują gotowe, wysoko przetworzone dania. Bo nie mają czasu albo nie potrafią gotować.

Rynek dań gotowych nie jest jeszcze w Polsce tak rozwinięty, jak we Francji, Wielkiej Brytanii czy Stanach Zjednoczonych i nie mamy wielkich kłopotów z tym związanych, ale wszystko zmierza w tym kierunku. W krajach zachodnich już zdano sobie sprawę z konsekwencji, jakie niesie ze sobą takie żywienie. Dlatego np. Michele Obama, żona prezydenta USA, pokazuje jak przygotować posiłek od podstaw. Ludzie uczą się gotować, a nie tylko odgrzewać.

Edukacja w zakresie prawidłowego żywienia oraz kontrola przebiegu rozwoju dzieci to odpowiedzialność wszystkich: rodziny, przedszkola i szkoły, samorządu, organizacji pozarządowych, Kościoła. Ale same oddolne działania nie wystarczą, potrzeba również zmian systemowych.

- Dietetyczka, z którą rozmawiał ostatnio Rynek Zdrowia wspomniała, że zdarza się, iż trafia do niej 12-latek, który waży 140 kg. Okazuje się, że nikt wcześniej nie zwrócił na to uwagi: ani szkoła, ani pediatra.

- Możliwe, że takie dziecko zgubiono w systemie ochrony zdrowia. Szkoła nie zajęła się jego problemem, a do lekarza nie dotarł. Albo dotarł i rodzice usłyszeli, że dziecko powinno schudnąć, ale na więcej działań albo nie było czasu, albo chęci, a brak nadzoru nad lekarzem umożliwia taką sytuację. Dlatego warto, by do szkół powróciły gabinety lekarskie. Pielęgniarka zważyłaby dziecko, zbadałaby wartość jego ciśnienia tętniczego i poziom cukru. Lekarz miałby wgląd w te dane, mógłby zareagować - porozmawiać z rodzicami, edukować ich i skierować dziecko na leczenie. Likwidacja szkolnych gabinetów lekarskich była błędem. Zrzucono wszystko na głowy rodziców, a ci - jak widać - nie dają sobie rady.

- Czy rodzice wiedzą, że otyłość u dzieci można i trzeba leczyć? Że leczenie otyłości dzieci od 3 do 18 lat w uzdrowiskach, np. w Rabce-Zdroju, jest refundowane przez NFZ?

- Wychodząc naprzeciw pojawiającemu się problemowi otyłości u dzieci, Śląskie Centrum Rehabilitacyjno-Uzdrowiskowe w Rabce-Zdroju przedstawiło władzom samorządowym propozycję przeprowadzania badań wśród dzieci i młodzieży ze szkół z terenu województw śląskiego i małopolskiego.

Opiekunowie dzieci i młodzieży, u których zostanie stwierdzona nadwaga lub otyłość, są informowani o możliwościach leczenia i konieczności udania się do lekarza pierwszego kontaktu, który wystawia skierowanie na leczenie uzdrowiskowe w szpitalu uzdrowiskowym. Leczenie to refunduje NFZ.

Pozostaje pytanie, czy rodziny potrafią wykorzystać to, co daje ich dzieciom leczenie w Rabce-Zdroju czy podobnych lecznicach. Z 200 dzieci z nadwagą lub otyłością, które leczyły się u nas w ostatnim czasie i które osiągnęły spadek wagi od 4 do 8 kg, tylko dwoje rodziców było ciekawych, jak osiągnęliśmy ten efekt. Pozostali nawet nie czuli potrzeby rozmowy z lekarzem. Co więcej, niektórzy mieli pretensje o to, że ich dziecko doświadczało jakiegoś reżimu, jak np. codzienne ćwiczenia.

Zdarzali się też rodzice, którzy odwiedzając dziecko podczas leczenia zabierali je na frytki lub kupowali mu czipsy, twierdząc, że odchudzanie jest dobre w tygodniu, a w weekend należy od niego odpocząć. Ten zdumiewający brak świadomości oraz fakt, że dzieciom oszczędza się obecnie wszelkiego wysiłku fizycznego, skutkuje fatalnie. Jeśli dziecko schudnie podczas turnusu 4-6 kg, to po roku wraca grubsze o 7 kg. W Polsce można mieć dziecko z 30-kilogramową nadwagą i nikomu nic do tego. W innych krajach są systemy, które w takich przypadkach reagują chociażby poprzez odebranie rodzicom zasiłku na dziecko.

 

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• ZDROWE ŻYWIENIE
• OTYŁOŚĆ DZIECI