Jest to konsekwencja zniesienia ceł na produkty słodzone syropami bogatymi we fruktozę (syropy glukozowo-fruktozowe), a co za tym idzie - obniżenia ich cen.

Na mocy NAFTA w latach 1994-98 zniesione zostały cła na syropy słodzące do żywności i napojów zawierające duże ilości fruktozy, ale zachowano cła na cukier trzcinowy i wytwarzany z buraków cukrowych.

Syrop kukurydziany o wysokiej zawartości fruktozy jest powszechnie stosowany do słodzenia produktów spożywczych, zwłaszcza wysoce przetworzonych, takich jak słodycze, słodkie płatki śniadaniowe, smakowe przetwory mleczne, przyprawy takie jak ketchup, musztarda, a także zupy i sosy w proszku oraz słodkie napoje gazowane, soki i nektary. Ponieważ produkcja tego składnika jest prostsza i tańsza niż cukru, od lat 70. XX wieku notuje się drastyczny wzrost jego spożycia (według niektórych szacunków o ponad 1000 proc. w latach 70.-90.).

Badania wskazują, że to mogło istotnie przyczynić się do epidemii otyłości w USA, a także w innych krajach rozwiniętych i rozwijających się. Problem polega na tym, że w syropie kukurydzianym procentowy stosunek cukru prostego o nazwie fruktoza do glukozy jest istotnie wyższy niż w sacharozie (podstawowym składniku cukru trzcinowego i buraczanego). Badania wskazują natomiast, że o ile konsumpcja fruktozy w niewielkich ilościach może mieć korzystny efekt metaboliczny, to już spożywanie jej w nadmiarze prowadzi do: insulinooporności (czynnik ryzyka cukrzycy typu 2), zaburzeń gospodarki lipidowej, otyłości oraz nadciśnienia tętniczego. Wynika to z odmiennego metabolizmu fruktozy i glukozy w naszym organizmie.

W najnowszej pracy zespół naukowców pod kierunkiem Pepity Barlow z Uniwersytetu w Oksfordzie (Wielka Brytania) przeanalizował dane z lat 1985-2000 na temat dostaw produktów słodzonych syropem o wysokiej zawartości fruktozy w Kanadzie.

Okazało się, że obniżenie cen tego syropu miało związek ze zwiększeniem zaopatrzenia rynku kanadyjskiego w produkty, które go zawierają. Jak policzyli autorzy badania, jest to wzrost dostaw średnio o ok. 42 kilokalorie na mieszkańca na dzień pochodzące z tej substancji słodzącej. Prawdopodobnie przekłada się to na podobny wzrost jej spożycia.

Co ważne, towarzyszyło temu istotne zwiększenie odsetka otyłych mieszkańców Kanady - z 5,6 proc. w 1985 r. do 14,8 proc. w 1998 r., a także zwiększenie odsetka chorych na cukrzycę.

Jak tłumaczą naukowcy, może to wynikać m.in. z tego, że nawet niewielki wzrost dziennego spożycia kalorii przyczynia się do tycia w dłuższej perspektywie czasowej.

Ich zdaniem wyniki te pozostają w zgodzie z hipotezą, że układ o wolnym handlu zawarty z USA stworzył w Kanadzie warunki, które przyczyniły się do stosunkowo dużego wzrostu odsetka osób otyłych, chorych na cukrzycę i inne niezakaźne choroby przewlekłe. Istotną rolę odegrał tu właśnie wzrost dostępności produktów bogatych we fruktozę.

Co więcej, wnioski te są zgodne z rezultatami dotychczasowych badań, które wykazały zmiany w diecie mieszkańców innych krajów zawierających podobne umowy z USA. W 2015 r. zawarte zostało Partnerstwo Transpacyficzne między USA a jedenastoma krajami rejonu Azji i Pacyfiku, a w trakcie negocjacji jest TTIP - układ między USA a Unią Europejską.

- Nasza analiza, dotycząca konsekwencji wprowadzenia NAFTA, nasila obawy, że ten rodzaj nowych umów handlowych może szkodzić zdrowiu publicznemu poprzez znoszenie ceł, a w konsekwencji poprzez zwiększenie dostępności i spożycia niekorzystnych dla zdrowia składników spożywczych, zwłaszcza tych, które zawierają syrop kukurydziany o wysokiej zawartości fruktozy - piszą autorzy pracy.

Zaznaczają zarazem, że ograniczenia w dostępie do danych nie pozwoliły im w pełni przeanalizować tego, jak zmienił się eksport z USA do Kanady po zniesieniu ceł i w jakim faktycznie stopniu syrop kukurydziany o wysokiej zawartości fruktozy wpłynął na zdrowie Kanadyjczyków.

- Jednakże, pomimo pewnych ograniczeń, jakie ma nasza analiza, znaleźliśmy dowody na to, że zniesienie ceł po wprowadzeniu NAFTA miało związek ze wzrostem dostaw i potencjalnie wzrostem konsumpcji w Kanadzie kalorycznych substancji słodzących, w tym syropu kukurydzianego o wysokiej zawartości fruktozy - komentują naukowcy.

Ich zdaniem podczas negocjowania umów o wolnym handlu inne państwa powinny mieć świadomość tych potencjalnych zagrożeń.

 

• OTYŁOŚĆ
• KANADA
• ZDROWE ŻYWIENIE