Eksperci zwracają uwagę, że w specustawach antycovidowych przewidziano pewne rozwiązania dla samorządów, aby mogły one bardziej elastycznie kształtować swoje budżety w przyszłych okresach rozliczeniowych. - To szereg narzędzi pozwalających samorządom także na znacznie większe niż zwykle zadłużanie się, ale oczywiście należy pamiętać, że każde zobowiązanie trzeba kiedyś spłacić - wskazuje Michał Borowski, prawnik, doradca podatkowy i partner w Kancelarii Crido Taxand.

Szeroka definicja przeciwdziałania skutkom epidemii
- Uelastyczniono też możliwość korzystania przez samorządy z tzw. znaczonych środków finansowych, między innymi z tzw. funduszu korkowego - dodaje prawnik.

Przypomnijmy, że tzw. fundusz korkowy (zwany też "kapslowym") to wyodrębnione w gminnym budżecie środki, pozyskiwane od przedsiębiorców ubiegających się o zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Pieniądze pochodzące z tych źródeł w całości powinny zostać przeznaczone na przeciwdziałanie problemom wynikającym z uzależnień od alkoholu i narkotyków, jednak w praktyce - zgodne z umożliwiającymi to przepisami - są przesuwane przez samorządy gminne także na inne cele zdrowotne, w tym np. profilaktykę chorób zakaźnych oraz zadania związane z przeciwdziałaniem epidemii COVID-19.

- Ustawy antycovidowe umożliwiają dosyć dużą elastyczność w podejściu do przesuwania środków - w ramach budżetów samorządowych - na poszczególne zadania związane z przeciwdziałaniem skutkom COVID-19 - mówi Michał Borowski. Prawnik zwraca zarazem uwagę, że takie przesunięcia pieniędzy samorządowych na działania dotyczące profilaktyki różnych chorób, w tym zakaźnych, są jak najbardziej uzasadnione.

- Już pierwsza tzw. ustawa antycovidowa z początku marca tego roku, w art. 2 dość szeroko zdefiniowała, co oznacza przeciwdziałanie epidemii COVID-19. Kolejne tarcze antykryzysowe w wielu miejscach posługują się właśnie tym określeniem, umożliwiając samorządom m.in. wspomniane przesuwanie środków na cele właśnie związane z szeroko rozumianą walką z koronawirusem - zaznacza.

- Samorząd musi jednak wykazać oraz należycie uzasadnić, że podjęte działania mieszczą się w tejże szerokiej definicji przeciwdziałania skutkom społeczno-gospodarczym epidemii COVID-19. To bardzo pojemne pojęcie, które pozwala samorządom zdecydowanie bardziej elastycznie sięgać po środki, chociażby ze wspomnianego funduszu korkowego, na inne zadania, w tym np. profilaktykę chorób zakaźnych - tłumaczył ekspert 24 listopada br. podczas zdalnych warsztatów dotyczących realizacji programów polityki zdrowotnej w dobie COVID-19, które odbyły się ramach projektu edukacyjnego  Zdrowie Człowiek Profilaktyka*.

- Uważam, że w zasadzie wszystkie programy polityki zdrowotnej realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego mieszczą się w owej szerokiej definicji przeciwdziałania skutkom społeczno-gospodarczym epidemii COVID-19 - konkluduje Michał Borowski.

Szczepienia przeciwko grypie także z „kapslowego”
- Zleciliśmy jednej z przychodni  na terenie naszej gminy szczepienia przeciwko grypie pracowników Urzędu Gminy oraz nauczycieli i innych osób zatrudnionych w placówkach oświatowych. Na mocy odpowiedniej umowy to właśnie świadczeniodawca - operator tego przedsięwzięcia, czyli przychodnia - ma m.in. za zadanie zapewnienie odpowiedniej liczby szczepionek - mówi Daria Kwiatkowska, kierownik Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Gminy w Tarnowie Podgórnym.

Dodaje, że środki na te szczepienia w grupach ryzyka pochodzić będą, między innymi ze wspomnianego „kapslowego”, które już wcześniej zostały przesunięte w gminnym budżecie na szeroko rozumianą walkę z COVID-19. - Zgodnie z rekomendacjami Głównego Inspektoratu Sanitarnego, m.in. szczepienia przeciwko grypie wpisują się z zakres działań antycovidowych - podkreśla.

- Zadania tego nie realizujemy jako programu polityki zdrowotnej, ale na podstawie wyłączenia ustawy o zamówieniach publicznych, czyli poprzez zlecenie  operatorowi - przychodni określonych działań. Umowa zwiera szczegółowe wytyczne dotyczące tego, jak mają przebiegać szczepienia - zaznacza Daria Kwiatkowska

- Zakończyliśmy już szczęśliwie podobne zadanie realizowane w Krakowie, które szczepieniami przeciwko grypie objęło m.in. nauczycieli, a także pracowników miejskich, w tym socjalnych i asystentów rodziny, a więc osoby mające częsty, bezpośredni kontakt z naszymi mieszkańcami - powiedziała podczas wspomnianych zdalnych warsztatów Elżbieta Kois-Żurek, dyrektor Wydziału Polityki Społecznej i Zdrowia Urzędu Miasta w Krakowie.

- Zainteresowanie szczepieniami przeciwko grypie w ramach tej akcji było ogromne. Ponadto miasto zakupiło testy na obecność koronawirusa m.in. dla personelu i mieszkańców DPS-ów, a także podopiecznych Miejskiego Centrum Opieki, dla którego gmina jest podmiotem tworzącym. Mamy zawarte umowy z odpowiednimi operatorami, którzy - jeśli wymaga tego nagła sytuacja - są w stanie szybko przeprowadzić testowanie w grupach osób, co do których zachodzi uzasadnione podejrzenie, że są zakażane koronawirusem SARS-CoV-2 - informuje Elżbieta Kois-Żurek.

Dodaje: - Ponadto rozpowszechniamy wolontariat na rzecz seniorów w Krakowie. To bardzo ważne, gdyż - jak wiadomo - szczególnie osoby starsze  powinny unikać przebywania w miejscach publicznych. Oferujemy zatem, poprzez naszą sieć 42 centrów aktywności, pomoc seniorom, w tym dotyczącą m.in. robienia zakupów przez wolontariuszy czy załatwiania spraw urzędowych. Takim wsparciem obejmujemy też osoby z niepełnosprawnościami.

Również lek. med. Tomasz Jan Prycel, współtwórca projektu Zdrowie Człowiek Profilaktyka, dyrektor zarządzający Stowarzyszenia CEESTAHC przypomina, że wszelkie programy profilaktyczne oraz mające na celu aktywizację społeczną, a także fizyczną osób starszych stanowią część działań mających na celu łagodzenie skutków epidemii koronawirusa  (także tych psychologicznych) dla seniorów.

Inne możliwości wsparcia dla samorządów
Michał Borowski zaznacza, że narzędzia zawarte we wspomnianych specustawach antycovidowych przewidują też szereg innych form wsparcia dla samorządów - również finansowego - na przykład dystrybuowanych przez Polski Fundusz Rozwoju (PFR) czy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także inne resorty będące dysponentami środków finansowych gromadzonych w tzw. funduszu COVID.

- To naprawdę znacząca pula, w dużej mierze przeznaczona dla przedsiębiorstw. Pamiętajmy jednak, że wiele samorządów posiada spółki komunalne, które ucierpiały w związku z epidemią i mogą - właśnie jako przedsiębiorstwa - z tych źródeł dofinansowania korzystać - podkreśla prawnik i dodaje: - Jeżeli jednostki samorządu terytorialnego zdecydują się z tych środków skorzystać, nie będą musiały sięgać do innych źródeł dofinansowania, między innymi działalności swoich spółek czy instytucji kultury.

- Tym samym w budżetach samorządowych pozostanie więcej pieniędzy na opiekę zdrowotną i profilaktykę różnych chorób, co pozwoli np. na dalsze wdrażanie oraz prowadzenie programów polityki zdrowotnej czy finansowe wsparcie domów pomocy społecznej - podsumowuje Michał Borowski.
_______

* Wszystkie wypowiedzi zanotowano podczas zdalnych warsztatów dotyczących realizacji programów polityki zdrowotnej w dobie COVID-19 oraz zdalnej debaty ekspertów samorządowych, które 24 listopada złożyły się na piąte spotkanie w ramach projektu edukacyjnego Zdrowie Człowiek Profilaktyka. Wydarzenie transmitowaliśmy w portalu rynekzdrowia.pl.

Spotkanie było także znakomitą okazją, aby uzyskać odpowiedzi na często pojawiające się pytania, między innymi: czy jest możliwe przenoszenie środków z „kapslowego” (zwanego też „korkowym”) na programy polityki zdrowotnej? Z jakich źródeł pozyskiwać lokalne dane epidemiologiczne potrzebne do przygotowania programu? Czy pozytywna opinia Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji o programie obliguje do jego realizacji? Czy dany program może być realizowany wspólnie przez kilka jednostek samorządu terytorialnego?

Zobacz retransmisję zdalnych warsztatów dotyczących realizacji programów polityki zdrowotnej w dobie COVID-19.

Retransmisje poprzednich debat:
https://www.rynekzdrowia.pl/partnerzy/zcp/2020/1/

Zdrowie Człowiek Profilaktyka to projekt edukacyjny realizowany od 2013 roku, którego celem jest pokazanie dobrych praktyk oraz korzyści - ekonomicznych i zdrowotnych - wynikających z ochrony zdrowia i realizacji projektów profilaktycznych w środowiskach lokalnych. Nad merytoryczną stroną projektu pracują przedstawiciele świata medycyny, krajowi i wojewódzcy konsultanci medyczni, przedstawiciele wojewódzkich i powiatowych Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych, eksperci w zakresie: medycyny pracy, funduszy europejskich, prawa, a także eksperci BHP oraz przedstawiciele samorządów i pracodawców.

Więcej informacji o projekcie: http://www.zdrowieczlowiekprofilaktyka.pl/

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• PROFILAKTYKA
• CHOROBY ZAKAŹNE
• SZCZEPIENIA
• FUNDUSZ KORKOWY