- Dobrze się stało, że mamy możliwości leczenia także z wykorzystaniem tej formy terapii, ale dotyczy ona tylko pewnych grup, a nie każdego rodzaju nowotworów - wyjaśniał dziennikarzom w piątek (7 sierpnia) podczas wizyty w Krakowie minister Zembala.

Na pytanie PAP, czy finansowanie przez NFZ terapii protonowej będzie możliwe od początku przyszłego roku, odpowiedział: "Jak będzie oceniane 6 czy 8 (rodzajów nowotworów - przyp. PAP), prawdopodobieństwo finansowania jest wielkie. Jeśli będą to 84 rodzaje, nie da się, bo trzeba to obiektywnie zweryfikować".

Przypomnijmy, że niedawno przygotowany został przez ekspertów raport dla MZ zawierający wskazania, w jakich przypadkach należy sięgać po tę metodę leczenia. Prof. Rafał Dziadziuszko, konsultant krajowy w dziedzinie radioterapii onkologicznej wskazywał, że specjaliści nie mają wątpliwości, iż terapia ta powinna być stosowana do leczenia kilkunastu rodzajów nowotworów, m.in. wybranych nowotworów głowy i szyi (zlokalizowanych w podstawie czaszki), niektórych nowotworów mózgu, starannie wyselekcjonowanych przypadków raka prostaty, wybranych rodzajów nowotworów wieku dziecięcego. Terapia nie będzie natomiast rekomendowana do leczenia raka piersi.

Prof. Dziadziuszko podkreślał że bardzo istotne jest, aby pacjenci z całego kraju mieli w przyszłości równy dostęp do tej terapii i by skuteczność leczenia oraz działania niepożądane były regularnie i starannie oceniane. Chciałby, aby wskazania do terapii protonowej przynajmniej raz na dwa lata były aktualizowane.

Ośrodek w gotowości od IV kwartału

Wojciech Matusewicz, prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji zaznaczył podczas krakowskiej konferencji, że w lipcu br. wpłynęła do agencji rekomendacja dotycząca terapii protonowej z podanymi ponad 80 różnymi typami nowotworów według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10. - Teraz musimy znaleźć do każdego z tych nowotworów naukowe potwierdzenia skuteczności tej metody - wyjaśnił.

- Prace trwają, raport jest tworzony, ale czy powstanie on w ciągu dwóch-trzech miesięcy, aby można było zacząć finansowanie od 1 stycznia - takiej gwarancji nie daję - zastrzegł.

Minister Zembala poinformował, że powstał interdyscyplinarny zespół, który zidentyfikuje kilkanaście nowotworów u dzieci i dorosłych, w leczeniu których terapia protonowa ma największe uzasadnienie.

Na terenie Instytutu Fizyki Jądrowej PAN (IFJ) w Krakowie powstaje Centrum Cyklotronowe Bronowice - pierwszy w Polsce ośrodek oferujący radioterapię protonową. Ma być gotowe w październiku. Koszt inwestycji to ponad 265 mln zł. Na razie nie wiadomo, którzy chorzy będą tam kierowani i jak zostaną wycenione poszczególne świadczenia medyczne. W ośrodkach zagranicznych tego typu terapia wyceniana jest na ok. 50 tys. zł.

Jak poinformował dyrektor Instytutu Fizyki Jądrowej PAN prof. Marek Jeżabek, tylko pięć ośrodków w Europie stosuje tę nowoczesną metodę. - Sprzęt i personel w Krakowie będą gotowe od IV kwartału do podjęcia tej terapii - zapowiedział.

700 pacjentów rocznie

W Centrum Cyklotronowym Bronowice będą działały dwa stanowiska do terapii protonowej. Początkowo będzie tam można leczyć ok. 250 chorych rocznie, docelowo ok. 700.

Instytut Fizyki Jądrowej PAN to jedyny ośrodek w Polsce, który już teraz oferuje terapię protonową, na razie w leczeniu czerniaka gałki ocznej. Małopolski Oddział Wojewódzki NFZ podpisał umowę ze Szpitalem Uniwersyteckim w Krakowie, a świadczenia te są wykonywane na terenie IFJ. Od 2013 r. do chwili obecnej z tej możliwości skorzystało ponad 100 osób. Cena jednego świadczenia to 52 tys. 500 zł. W 2013 r. NFZ na ten cel przeznaczył 1 mln 260 tys. zł, w 2014 r. - 2 mln 415 tys. i taką samą kwotę w tym roku.

Terapia protonowa to nowoczesna metoda leczenia nowotworów stosowana w kilkunastu ośrodkach na świecie, głównie w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej. Do napromieniania zmian nowotworowych wykorzystuje się promieniowanie protonowe. Ma ono tę zaletę, że pozwala skoncentrować optymalną dawkę w samym guzie nowotworowym, oszczędzając zdrowe tkanki położone płycej.

Przypomnijmy, że 21 stycznia br. przedstawiciele warszawskiego Centrum Onkologii - Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie i Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie podpisali list intencyjny w sprawie współpracy przy leczeniu raka z wykorzystaniem terapii protonowej.

Prof. Marek Jeżabek wyjaśniał wówczas, że działa już pierwsze z dwóch stanowisk radioterapeutycznych z obracanym ramieniem, tzw. Gantry, wyposażone w urządzenie do napromieniania protonami pacjentów poddawanych radioterapii.

Jak podkreślał prof. Paweł Olko, zastępca dyrektora Instytutu Fizyki Jądrowej w Krakowie, pod względem technologicznym ośrodek w Bronowicach jest obecnie wiodącą i najbardziej zaawansowaną placówką w Europie Środkowej. Tego typu terapia dostępna była dotychczas jedynie w placówkach w USA, Japonii czy Szwajcarii.

• ONKOLOGIA
• RADIOTERAPIA PROTONOWA