Przypomnijmy, że PiS chce likwidacji Narodowego Funduszu Zdrowia, PO natomiast skłania się ku decentralizacji NFZ. Bardziej oszczędnie te ugrupowania wypowiadają się ostatnio na temat ewentualnej zmiany wysokości składki zdrowotnej.

Likwidacja NFZ nie rozwiąże żadnego problemu
W opinii Marka Balickiego, koncepcja likwidacji NFZ to powrót w jakimś sensie do kampanii z 2005 r. Gdy ministrem zdrowia został prof. Zbigniew Religa odstąpiono od tego pomysłu.

- Myślę, że jeśli PiS wygra wybory, również nie powinien wprowadzać takiego rozwiązania, bo likwidacja NFZ nie rozwiąże żadnego problemu. Mamy regionalną strukturę ochrony zdrowia. Ona na pewno wymaga zmian, ale nie w takim kierunku, jak proponowany przez PiS, bo to wiązałoby się z niekonsekwencją po reformie z 1999 roku, która w znacznym stopniu ograniczała zadania i funkcje administracji rządowej - twierdzi Marek Balicki.

Jego zdaniem okres przejściowy spowodowałby duże zamieszanie: - Wojewoda, który zapewne nadzorowałby budżet ochrony zdrowia podlega bezpośrednio administracji rządowej, więc to nie jest dobry kierunek - uważa były minister zdrowia.

Dodaje: - Prognozy są takie, że wpływy składek do NFZ będą rosły proporcjonalnie szybciej niż budżet państwa, więc przejście na system budżetowy teraz też nie byłoby korzystnym rozwiązaniem.

- Dużo lepszy wydaje się pomysł PO, czyli decentralizacja NFZ. Pod warunkiem, że nie polegałaby na likwidacji oddziałów i stworzeniu 6-8, jak proponowano kiedyś, bo to byłoby równie niecelowe jak propozycja PiS-u - zaznacza Balicki.

- Po kilkunastu latach nastąpił rozwój umiejętności i sprawności oddziałów wojewódzkich NFZ, ale coraz bardziej widoczny jest brak przejrzystości w wydawaniu pieniędzy na poziomie regionów. Aby tę przejrzystość uzyskać należy wprowadzić demokratyczny nadzór - proponuje.

Podkreśla, że decentralizacja miałaby sens wtedy, kiedy rady wojewódzkie NFZ pochodziłyby z wyborów powszechnych i powoływałyby zarząd. - Natomiast centrala powinna pełnić bardzo ograniczone zadania związane głównie z nadzorem, albo włączmy je do zadań Ministerstwa Zdrowia - mówi Marek Balicki.

Co zamiast Funduszu?
- Faktycznie należy zlikwidować NFZ, bo funkcjonuje ze szkodą dla społeczeństwa. Zaczął kontraktować i lekką ręką wydawać pieniądze na świadczenia luksusowe, które mają wysoki stosunek kosztów do uzyskiwanego efektu i są bardzo drogie. Takie działanie odbiera pieniądze na podstawowe świadczenia, skuteczne i wcale niedrogie, do których Polacy stoją w coraz dłuższych kolejkach. Powstaje pytanie: Co w zamian? - pyta Krzysztof Łanda, prezes Fundacji Watch Health Care.

Przypomina, że Platforma Obywatelska proponowała kilka Funduszy. - Pomysł jest z 2010 roku, a nawet jeszcze wcześniejszy. Minęły dwie kadencje parlamentarne, a PO nie zdążyło NFZ podzielić. Dlatego, podobnie jak wielu wyborców, nie bardzo wierzę w te minione zapowiedzi, a PO na pewno poniesie koszt polityczny związany z tym zaniechaniem - stwierdza prezes Fundacji WHC.

Co do ewentualnego podziału Funduszu zaznacza: - Jeśli politycy chcieliby utworzyć kilka czy kilkanaście Funduszy z regionalizacją, czyli bez konkurencji, to nic się nie zmieni. Jeden monopson czy kilka to bez różnicy. Tylko wtedy, gdyby miały one możliwość konkurowania ze sobą w zakresie składki podstawowej i w ramach koszyka świadczeń gwarantowanych, ma to sens, ale najpierw trzeba poprawić zarządzanie koszykiem i lepiej go zdefiniować.

Nie zanosi się na konkurencję płatników
- Sądzę, że ani PiS, ani PO tak naprawdę nie wprowadzą konkurencji płatników w oparciu o składkę. To nie jest możliwe do zrobienia zanim nie zbilansuje się zawartości koszyka i wielkości środków finansowych na jego realizację. Oczywiście możemy zmusić te NFZ-ty bis, żeby niby konkurowały ze sobą, ale NFZ tak naprawdę od lat jest niewypłacalny, więc nie ma warunków dla prawdziwej gry rynkowej - zwraca uwagę Krzysztof Łanda.

- Jeśli te warunki nie zostaną spełnione wprowadzenie centralnego dzielenia pieniędzy, jakiego chce PiS - nic nie zmienia - dodaje. - Faktycznie pomysł PO i PiS na finansowanie ochrony zdrowia niewiele się różni co do wyniku. Tyle tylko, że - jak przypuszczam - PiS po dojściu do władzy rzeczywiście zrealizuje swoje pomysły.

- System budżetowy ma tylko jedną przewagę. W systemie zregionalizowanego NFZ politycy dalej mogą udawać, że to nie jest ich wina, że dostęp do świadczeń jest zły, bo mają ograniczone możliwości wpływania na to co kontraktują. W proponowanym przez PiS systemie, politycy nie uciekają od odpowiedzialności, bo to oni będą odpowiadać za podział budżetu i kontraktacje - podsumowuje Łanda.

***

Składka zdrowotna - na razie cisza
- Partie nie mówią o składkach na zdrowie, bo to niewygodny temat w kampanii. Ale na pewno źle, że partie nie mówią o nakładach na ochronę zdrowia w dłuższej perspektywie - uważa Marek Balicki.

Wskazuje, że samo zwiększenie finansowania nie rozwiąże wszystkich problemów, ale to też trzeba zrobić.

- Część tego zwiększenia można uzyskać w wyniku wprowadzenia symetryczności w tych składkach zdrowotnych, które wpłaca budżet państwa. Dzisiaj budżet państwa płaci relatywnie dużo mniejsze składki za bezrobotnych niż robią to opłacający składki pracownicze, także emeryci. Budżet żeruje na tych, którzy sami opłacają składki, bo mają dochody - mówi były minister zdrowia.

- Kolejna sprawa to składki rolnicze. Naprawmy te niesprawiedliwe dla innych płatników składek relacje. Tu trzeba jednak uwzględnić, że składka pracownicza tylko w niewielkim stopniu jest tak naprawdę płatna z naszej kieszeni, reszta jest rekompensowana obniżeniem podatków od dochodów osobistych - przypomina.

- W przypadku rolników nie jest to takie proste. Gdyby mieli płacić 9%, wtedy też byłoby to rażąco niesprawiedliwe, bo nie mogą tego zrekompensować obniżeniem podatków od dochodów osobistych, gdyż takiego nie płacą - stwierdza Balicki. - Myślę, że składka zdrowotna będzie musiała być zwiększona. Ale dzisiaj nie zaczynałbym od tego. Na pewno w perspektywie pomiędzy 5 a 10 lat trzeba będzie to zrobić, żeby osiągnąć 6,5-7% PKB w publicznych wydatkach na zdrowie - dodaje.

Uważa, że rządzący w nadchodzącej kadencji nie zdecydują się na zwiększenie składki, bo potrzeby zdrowotne społeczeństwa nie osiągną jeszcze dramatycznego poziomu, gdyż dużo więcej 70-, 80-latków i także 65-latków pojawi się za kilkanaście lat.

- Natomiast kolejna kadencja może być tym okresem, kiedy już wystąpią tak poważne napięcia, że będzie potrzebna pilna reforma i wtedy okaże się ona dużo dalej idąca niż się nam dzisiaj wydaje - mówi Marek Balicki.

Pytanie niewygodne politycznie
- Partie nie wspominają już podczas kampanii o podnoszeniu składek zdrowotnych i to ma uzasadnienie. Prawda jest bowiem taka, że najpierw należy uszczelnić koszyk świadczeń, a dopiero potem można dodawać pieniędzy do systemu - podkreśla Krzysztof Łanda.

- Niestety, żałuję, ale żadna z partii nie mówi, że w razie wygrania wyborów poprawi zarządzanie koszykiem, że zdefiniują go za pomocą technologii medycznych, że będą panować nad jego zawartością - wylicza. Zastrzega, że bez tych działań podniesienie składki zdrowotnej albo wprowadzenie do systemu dodatkowych pieniędzy z budżetu może dać efekt odwrotny od zamierzonego.

- W pierwszym przypadku pacjenci mogą przejść do szarej strefy, a wpływy NFZ spadną. W drugim przypadki od razu rodzi się pytanie: Jakim działom gospodarki zabrać te dodatkowe pieniądze na ochronę zdrowia? A to jest politycznie bardzo niewygodne pytanie - stwierdza prezes Watch Health Care.

Więcej - już w najbliższym, wrześniowym wydaniu miesięcznika Rynek Zdrowia.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• MAREK BALICKI
• POLITYKA ZDROWOTNA
• KRZYSZTOF ŁANDA
• SYSTEM OCHRONY ZDROWIA
• WYBORY PARLAMENTARNE