"Noś jasne, przewiewne ubrania wykonane z naturalnych tkanin, dobrze przepuszczających powietrze; pamiętaj o odpowiednim nakryciu głowy, które zabezpieczy przed przegrzaniem oraz o okularach przeciwsłonecznych z filtrem chroniącym oczy przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym; regularnie stosuj krem z filtrem" - zaleca sanepid.

"Zadbaj o właściwą cyrkulację powietrza w zamkniętych pomieszczeniach, używaj wentylatorów i klimatyzacji, wietrz je - najlepiej rano lub wieczorem; pamiętaj o regularnych posiłkach, wybierając lekkie dania; żywność przechowuj w warunkach chłodniczych; pij systematycznie, najlepiej wodę i unikaj alkoholu" - radzi.

Rzecznik GIS przypomina, że należy unikać wychodzenia z domu i wysiłku fizycznego szczególnie w trakcie upalnych godzin, a jeśli to konieczne, trzeba szukać zacienionych miejsc. Zaleca, by ograniczać spacery między godziną 10 a 16.

Zaznacza, że w upalne dni należy zasłaniać okna eksponowane na słońce i zamykać je, jeśli na zewnątrz jest cieplej niż we wnętrzu budynku.

"Jeśli nie możesz przebywać w domu, staraj się wchodzić często do chłodnych, klimatyzowanych pomieszczeń, np. sklepów czy kin. Jeśli jest taka możliwość, regularnie bierz chłodną kąpiel lub prysznic, zwilżaj skórę wielokrotnie w ciągu dnia" - radzi Bondar.

"Nie wahaj się zasięgnąć rady lekarza lub farmaceuty zwłaszcza gdy przyjmujesz leki bez recepty lub zamierzasz przyjmować. Zgłoś się do lekarza, gdy zauważysz u siebie następujące objawy: ból, zawroty, głowy, osłabienie, nudności, wymioty, kurcze mięśni - zwłaszcza brzucha i nóg" - zaleca.

"Nie wahaj się poprosić o pomoc sąsiadów; dowiedz się jak czuję się osoba samotna lub chora mieszkająca w twoim sąsiedztwie" - podkreśla.

W wyniku przegrzania organizmu może dojść do udaru cieplnego. Szczególnym jego rodzajem jest udar słoneczny, czyli przegrzanie wskutek silnego nasłonecznienia. Z udarem cieplnym spotykamy się wtedy, gdy organizm ma utrudnione lub wręcz uniemożliwione oddawanie nadmiaru ciepła. Do sytuacji takiej może dojść w trakcie pracy w gorącym i wilgotnym pomieszczeniu bez przewiewu, podczas długotrwałego przebywania na słońcu, w trakcie dłuższego marszu, gier, zabaw lub plażowania w okresie dużych upałów oraz w czasie gorących kąpieli wodnych i parowych.

Najbardziej narażone są małe dzieci, u których nie rozwinęły się dostatecznie mechanizmy termoregulacji oraz osoby starsze z dolegliwościami układu krążenia lub zażywające preparaty antyhistaminowe.

Objawy udaru cieplnego to wysoka temperatura ciała, ból i zawroty głowy, nudności i wymioty; zmiany nastroju; zaburzenia widzenia; szybkie bicie serca i oddychanie, utrata przytomności.

Postępowanie przedszpitalne w udarze cieplnym polega przede wszystkim na wezwaniu pogotowia ratunkowego; przeniesieniu chorego do chłodnego, ocienionego miejsca i ewentualnym zdjęciu z niego części odzieży. Należy jak najszybciej rozpocząć chłodzenie chorego polegające na skrapianiu ciała chłodną wodą oraz wprawieniu w ruch powietrza wokół chorego np. za pomocą wachlowania lub wentylatora.

Z upałami wiąże się ryzyko oparzeń słonecznych, które powstają na skutek ekspozycji skóry na słońce. Skóra staje się wówczas czerwona, wrażliwa i nierzadko pokryta pęcherzami.

Najlepszym sposobem zapobiegania poparzeniom słonecznym jest umiar i rozsądek w korzystaniu z kąpieli słonecznych. Należy używać preparatów z filtrem przeciwsłonecznym. W godzinach od jedenastej przed południem do drugiej po południu promienie słoneczne są najsilniejsze, dlatego czas ten najlepiej spędzić w cieniu.

W przypadku poparzeń lekkich, pierwszego stopnia, czyli gdy nie ma żadnych pęcherzy na skórze, możemy łagodzić dolegliwości chłodną wodą lub specjalnie do tego celu przeznaczonymi preparatami z apteki. W przepadku oparzeń rozległych najlepiej skonsultować się z lekarzem.

Kolejnym zagrożeniem jest odwodnienie, do którego dochodzi, gdy organizm traci więcej wody i elektrolitów aniżeli pobiera. Pierwszymi oznakami odwodnienia jest pragnienie. Im większe odwodnienie tym objawy będą bardziej odczuwalne. Objawy odwodnienia to ból głowy, rozdrażnienie, brak koncentracji, suche oczy i napięta sucha skóra.

Sanepid podkreśla, że regularne picie wody jest kluczowe do zachowania dobrego samopoczucia i odpowiedniego poziomu nawodnienia. Wodę do organizmu możemy dostarczać także poprzez spożycie soków warzywnych, np. sok pomidorowy dostarcza potas, który w upalne dni szybko tracimy z organizmu. Unikać należy natomiast napojów, które mają działanie moczopędne i dodatkowo odwadniają organizm np. kawy. 

PAP - Katarzyna Lechowicz-Dyl

• UPAŁY