• Średnio co 8 minut ktoś w Polsce doznaje udaru mózgu – wynika z lekarskich statystyk. Chorzy wymagają szybkiego leczenia, a później właściwej opieki i rehabilitacji
• Pomysłodawcą publikacji "UDARatować życie" jest fizjoterapeuta Krzysztof Parysek z Pracowni Rehabilitacji Ruchowej i Fizykoterapii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego im. Prof. Kornela Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego Katowicach
• Poradnik wskazuje m.in. w jaki sposób należy pozycjonować pacjenta po udarze, jak zapobiegać odleżynom. Są też wskazówki dotyczące diety, opieki psychologicznej czy praktyczne informacje dotyczące świadczeń przysługujących z NFZ i sposobu ich załatwiania

Co roku w Polsce udaru doznaje ok. 60-70 tys. osób

Pomysłodawcą publikacji "UDARatować życie" jest fizjoterapeuta Krzysztof Parysek z Pracowni Rehabilitacji Ruchowej i Fizykoterapii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego im. Prof. Kornela Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego Katowicach.

- Inspiracją były setki pytań, zadawanych nam przez pacjentów z udarem i ich rodziny, zarówno w okresie przyjęcia chorego na oddział, jak i leczenia oraz wypisu. Stąd powstał pomysł, żeby zebrać odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania i umieścić je w poradniku, dostępnym w formie papierowej i online - wyjaśnił Krzysztof Parysek.

Udar to najczęstsza choroba mózgu. Polega na wystąpieniu ostrych objawów ogniskowego uszkodzenia nie tylko mózgu, ale też rdzenia kręgowego lub siatkówki. Udar niedokrwienny (jest ich 85-90 proc.) powstaje w wyniku zatrzymania napływu krwi do części mózgu, a udar krwotoczny (10-15 proc. przypadków) jest spowodowany wylewem krwi do mózgu. Co roku w Polsce udaru doznaje ok. 60-70 tys. osób. Połowa z nich to ludzie po siedemdziesiątce, ale coraz częściej udaru doznają też osoby znacznie młodsze.

- Udar jest zachorowaniem nagłym, trudno je przewidzieć. Objawy mogą pojawić się o różnej porze dnia i nocy, w bardzo różnych okolicznościach. Z reguły jest to szok i paraliż, zarówno dla chorego, jak i jego bliskich - wyjaśnia współautorka poradnika, szefowa oddziału neurologii i oddziału udarowego UCK w Katowicach dr hab. Joanna Siuda.

Po udarze - jak mówiła neurolożka - kluczowe jest jak najszybsze, w ciągu kilku godzin od wystąpienia incydentu, podjęcie właściwego leczenia w ośrodku referencyjnym - jednym z nich jest katowickie UCK.

Kluczowa rehabilitacja po udarze

- Im szybciej pacjent trafi do ośrodka referencyjnego, tym lepiej. Ale to dopiero początek drogi pacjenta, ponieważ bardzo wielu chorych, mimo intensywnego leczenia, pozostaje z deficytami ruchowymi czy intelektualnymi. Późniejsza rehabilitacja to proces długofalowy, wielomiesięczny, nie zawsze prowadzący do pełnego wyzdrowienia - dodała dr hab. Joanna Siuda.

W tym procesie kluczowe są: zaangażowanie samego pacjenta oraz rola opiekuna - często kogoś z bliskich chorego.

- Pacjent musi nauczyć się żyć ze swoimi ograniczeniami: z niesprawnością kończyny górnej czy dolnej, musi nauczyć się inaczej chodzić, albo np. przemieszczać z łóżka na wózek. Musi nauczyć się inaczej komunikować z bliskimi, jeżeli nie jest w stanie zrobić tego słownie. Również rodzina, opiekunowie muszą nauczyć się odczytywać potrzeby pacjenta w inny sposób - wyjaśniła neurolożka.

Przygotowany w UCK poradnik wskazuje m.in. w jaki sposób należy pozycjonować pacjenta po udarze - jak układać chorego w pozycji leżącej i siedzącej, jak pionizować, przemieszczać, jak zapobiegać odleżynom. Są też wskazówki dotyczące diety, opieki psychologicznej czy praktyczne informacje dotyczące świadczeń przysługujących z NFZ i sposobu ich załatwiania.

Poradni dla rodzin i opiekunów osób po udarze zawiera m.in. informacje praktyczne

- Część socjalna to bardzo ważny element poradnika, dotyczący wymogów, skierowań czy informacji np. gdzie należy pójść po orzeczenie o niepełnosprawności, w jaki sposób zaopatrzyć się w artykuły ortopedyczne, wózki, balkoniki, materace przeciwodleżynowe - wyliczał Krzysztof Parysek.

Jak mówił fizjoterapeuta, w mediach społecznościowych działają grupy, w których bliscy chorych po udarach pomagają sobie i wymienią doświadczenia. Poradnik adresowany jest również do nich - ma pomóc w opiece nad pacjentami, ale też wyjaśniać sprawy, o które często pytają ich opiekunowie.

- Choroba nie dotyczy tylko pacjenta, problem jest znacznie szerszy. Często opiekunowie chorych pytają, dlaczego mój mąż, żona, ojciec zachowuje się inaczej. Pojawia się depresja, zaburzenia pamięci, zmiany nastrojów, zaburzenia świadomości - to wszystko dotyka pacjenta i jego rodzinę, która jest obarczona opieką nad nim często 24 godziny na dobę - zauważył Krzysztof Parysek, który zadedykował poradnik właśnie pacjentom i ich rodzinom.

Lekarze wskazują, iż najistotniejszym czynnikiem ryzyka doznania udaru jest nadciśnienie tętnicze. Objawy mogące świadczyć o udarze to m.in. niedowład ręki lub nogi, drętwienie po jednej stronie ciała czy twarzy, zaburzenia widzenia, zaburzenia mowy. Zdarzają się też tzw. mikroudary - na mniejszą skalę, wykrywane dopiero w późniejszych badaniach neurologicznych.

Najważniejsze zalecenia dla pacjentów opuszczających szpital po udarze - jak mówi dr hab. Joanna Siuda - to kontynuowanie zaleconego leczenia farmakologicznego, rezygnacja z używek, zmiana diety, rehabilitacja i, jeżeli jest to możliwe, intensywna aktywność fizyczna.

- W procesie rehabilitacji ważny jest udział samego pacjenta, musi to odbywać się na zasadzie: pacjent chce - rodzina czy opiekun pomaga. To, czy chory wróci do pełnej sprawności, zależy od rozległości uszkodzenia w mózgu. Jeżeli udar był rozległy - na pewno będzie trudniej  - podsumowała neurolożka.

Poradnik w formie broszury jest dostępny w Uniwersyteckim Centrum Klinicznym im. Prof. K. Gibińskiego SUM w Katowicach, a w przyszłym tygodniu znajdzie się też w wersji elektronicznej na stronie internetowej ośrodka.

 

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• UDAR MÓZGU
• UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE W KATOWICACH