W ciągu pięciu lat od wejścia w życie ustawy refundacyjnej w 2012 r. w Polsce przybyło ponad 1 tys. aptek. Według GUS w 2012 r. funkcjonowało łącznie 12,2 tys. aptek ogólnodostępnych, a w końcu 2017 r. - już 13,3 tys. i 1,3 tys. punktów aptecznych. Ostatnio ich liczba spada. Pod względem liczby farmaceutów na aptekę, Polska (1,8) lokuje się znacznie poniżej średniej europejskiej (2,4).

Tak wygląda rynek w liczbach
Po wejściu w życie w czerwcu 2017 r.  tzw. ustawy apteka dla aptekarza (w skrócie zwanej AdA) liczba aptek gwałtownie wzrosła (na skutek realizacji wniosków o zezwolenie złożonych przed wejściem ustawy) i osiągnęła poziom 15 tys., a następnie zaczęła spadać. Trend spadkowy utrzymuje się i aktualnie w Polsce działa około 14 216 aptek i punktów aptecznych (dane z rejestru aptek CSIOZ na 30 kwietnia br.).

Według danych firmy analitycznej IQVIA za marzec 2019 roku, spadki dotyczą zarówno aptek sieciowych, jak i indywidualnych. Liczba aptek indywidualnych spadła o 445 w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku i o 52 wobec poprzedniego miesiąca. W przypadku sieci aptek (powyżej pięciu podmiotów) spadki wynoszą odpowiednio 111 i 22.

Jeśli chodzi o podział rynku ze względu na strukturę własnościową, aptek indywidualnych (apteki profesjonalne, w większości należące do farmaceutów, posiadających w ramach jednej firmy 1-4 apteki) jest ok. 8,2 tys. (57 proc. rynku). W 2018 wygenerowały łączny obrót ok. 14,2 mld zł (41,1 proc. wartości rynku), czyli średnio ok. 144 tys. zł miesięcznie na aptekę. Aptek sieciowych jest ok. 6,2 tys. (43 proc. rynku). W 2018 r. wygenerowały obrót ok. 20,3 mld zł (58,9 proc. wartości rynku), średnio 273,5 tys. zł miesięcznie na aptekę.

Różna ocena skutków AdA
Ocena skutków ustawy AdA pod względem liczby aptek i wynikającej z tego dostępności dla pacjentów podzieliła środowisko. Przedstawiciele aptek sieciowych podkreślali, że zmniejszająca się liczba aptek ogranicza dostęp do leków. Zdaniem Związku Pracodawców Aptecznych PharmaNET, w ciągu pierwszego roku funkcjonowania tej regulacji liczba aptek w Polsce spadła o 352, z czego ponad 100 aptek zamknięto na terenach wiejskich. W opinii organizacji, oznacza to, że regulacja mocno uderzyła przede wszystkim w mieszkańców wsi i małych miejscowości.