Rozwiązanie to generuje niebywałe oszczędności dla systemu ochrony zdrowia, racjonalizuje kolejki na świadczenia zdrowotne oraz zwiększa udział farmaceutów w klinicznych aspektach opieki nad pacjentami.

Opieka farmaceutyczna to zespół usług farmaceutycznych, podstawowych i zaawansowanych, które prowadzą do optymalizacji farmakoterapii oraz poprawy zależnej od zdrowia jakości życia pacjentów. Koncepcja opieki powstała przede wszystkim dla dobra pacjentów, ale należy ją również traktować jako ubogacenie zawodu farmaceuty na tle pozostałych profesji medycznych.

Jedną z zaawansowanych usług farmaceutycznych, składających się na koncepcję opieki farmaceutycznej, są tzw. recepty powtarzane.

Założenia systemu recept powtarzanych
System powtarzanego wydawania recept (tzw. repeat dispensing) to usługa, która „na dobre” zakorzeniła się w brytyjskim systemie ochrony zdrowia. Zgodnie z regulacjami wprowadzonymi w 2005 roku w Wielkiej Brytanii, lekarz ma prawo do wypisania 6 do 12 powtórnych recept refundowanych. Recepty te przeznaczone są do comiesięcznego odbierania przez pacjentów w wybranej aptece ogólnodostępnej.

Ostateczną decyzję czy pacjent kwalifikuje się do objęcia świadczeniem usługi podejmuje lekarz. System ten pozwala na lepsze zarządzanie czasem lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej oraz efektywniejsze wykorzystanie zasobów systemu ochrony zdrowia. Lekarze przeznaczają mniej czasu na wypisywaniu identycznych recept, a zatem mają więcej czasu dla pozostałych pacjentów.

Zyski dla systemu ochrony zdrowia
Raport brytyjskiego NICE (National Institute for Health and Clinical Excellence) z 2014 roku nie pozostawia złudzeń - system powtarzanego wydawania recept przyniósł oszczędności w wysokości 610 270 funtów netto, co oznacza, że na 1 funt przeznaczony na świadczenie usługi przez farmaceutę rząd zaoszczędził ponad 3 funty.

Wyliczenia te opierają się na oszczędnościach wynikających z decyzji podejmowanych przez farmaceutę, np. wybór leku generycznego zamiast droższego oryginalnego czy optymalizacji farmakoterapii, co przekłada się na zmniejszenie kosztów leczenia działań niepożądanych i błędów jatrogennych. Wyliczenia nie uwzględniają czasu zaoszczędzonego przez lekarzy, którzy przed wprowadzeniem systemu wypisywali średnio 200 recept tygodniowo.

Jedno z badań pokazało natomiast, że około 80% powtórnie przepisywanych recept mogłoby zostać przejętych przez apteki ogólnodostępne, a funkcjonowanie tego systemu pozwoliłoby zaoszczędzić około 2,7 mln godzin pracy lekarzy.

Rozwiązanie nie dla wszystkich
System recept powtarzanych przeznaczony jest dla pacjentów podlegających terapii długoterminowej, ustabilizowanej. Osoby, które mogą skorzystać z systemu to pacjenci leczeni długoterminowo, o ustabilizowanej multi- lub monoterapii w schorzeniach przewlekłych.

Serwisu nie można zaoferować pacjentom zaczynającym terapię danym lekiem, lekami przepisanym jednorazowo, jak również tym, którzy zostali wypisani z nowymi lekami ze szpitala.

Pacjenci niekwalifikujący się to również ci, którzy zażywają antykoagulanty (warfaryna) lub leki, których dawka w trakcie terapii podlega weryfikacji (zmieniające się dawki sterydów). Nie jest możliwe przepisanie w tym systemie leków kontrolowanych tj. morfiny, petydyny, buprenorfiny, midazolamu, temazepamu czy innych benzodiazepin.

Kluczowa rola farmaceutów
Przed wydaniem kolejnej partii leków farmaceuta zobowiązany jest przeprowadzić z pacjentem wywiad mający na celu potwierdzenie, że pacjent prawidłowo stosuje leki i przestrzega zaleceń terapeutycznych.

Nie chodzi zatem o bezrefleksyjne wydanie leku, ale pochylenie się nad farmakoterapią - poszukanie zaistniałych oraz potencjalnych błędów lekowych - niekorzystnych interakcji, działań niepożądanych, zastosowania leku mimo oczywistych przeciwwskazań.

Podczas wywiadu farmaceuta jest w stanie określić, których leków w danym miesiącu pacjent nie potrzebuje (np. ponieważ powstał zapas leków przeciwbólowych stosowanych przez pacjenta doraźnie), czy zidentyfikować leki, których pacjent nie stosuje (próba określenia barier na drodze przestrzeganiu zaleceń terapeutycznych). W razie jakichkolwiek wątpliwości pacjent kierowany jest do lekarza.

Kluczowe w systemie jest również to, że lekarz ma możliwość szybkiego i efektywnego kontaktu z farmaceutą i przedyskutowania farmakoterapii pacjenta.

System recept powtarzanych jest efektywnym rozwiązaniem potrzebnym polskim pacjentom. Usługa ta jest również drogą do głębszej integracji środowiska lekarskiego i aptekarskiego. Pozostaje jednak otwartym pytaniem, czy na zmiany gotowi są polscy farmaceuci i polskie apteki ogólnodostępne?

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• RECEPTY
• LEKI REFUNDOWANE
• RECEPTY POWTARZANE