W Polsce krajowa firma będzie musiała pilnować się przed naruszeniem rosnącej liczby zagranicznych patentów, zgłaszanych w obcym języku. W przypadku procesu sprawa będzie toczyć się przed sądem mającym siedzibę poza granicami Polski.

Brak rozeznania i naruszenie patentu może mieć katastrofalne dla przedsiębiorcy konsekwencje. Obecnie w przypadku konfliktów i naruszeń prawa patentowego sprawy toczą się przed polskimi sądami. Po wejściu w życie jednolitego sądownictwa patentowego, polski przedsiębiorca będzie mógł być pozwany przed sądem, którego siedziba nie będzie znajdować się w Polsce. Sprawa będzie prowadzona w języku obcym.

Jak ocenia Cezary Śledziewski, prawnik, prezes Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego, udział Polski w wypracowaniu porozumienia w sprawie europatentu miał być kolejnym sukcesem polskiej prezydencji, ale: - Jednolity patent i umowa o sądzie europejskim stanowią zagrożenie dla rozwoju krajowego przemysłu farmaceutycznego.

Na pakiet jednolitego patentu składają się trzy projekty rozporządzeń: w sprawie patentu jednolitego, jego tłumaczeń oraz umowy międzynarodowej o jednolitym sądzie patentowym. Projekty rozporządzeń: w sprawie patentu jednolitego i jego tłumaczeń zostały już uzgodnione w Radzie UE i przesłane do Parlamentu Europejskiego w celu poddania ich pod głosowanie.

Prace nad projektem umowy o Jednolitym Sądzie Patentowym są kontynuowane przez prezydencję duńską. Państwa nie są zgodne co do wyboru siedziby sądu pierwszej instancji. Na siedzibę sądu w Paryżu nie chciały zgodzić się Wielka Brytania i Niemcy, które bronią swoich lokalizacji. Udało się natomiast uzgodnić, że siedziba sądu apelacyjnego będzie w Luksemburgu, a centra mediacyjne - w Lizbonie (Portugalia) i Lublanie (Słowenia).

Francuz ma łatwiej
Celem prac na forum europejskim jest ujednolicenie orzecznictwa w sprawach z zakresu patentu jednolitego i europejskiego, uproszczenie i zmniejszenie kosztów ochrony sądowej. Urzędnicy w Brukseli uznali bowiem, że europejska gospodarka nie jest pod tym względem konkurencyjna na globalnym rynku.

Obecnie, zgodnie z zasadami Konwencji o patencie europejskim, firma farmaceutyczna chcąc wejść na obcy rynek ze swoim produktem sprawdza czy nie narusza on patentów, chronionych w danym kraju, po czym przygotowuje wniosek patentowy, wraz z wiedzą techniczną zawartą w opisie patentowym, w języku danego państwa.

Im więcej państw, w których firma planuje opatentować produkt, tym koszty rosną. Szacunkowo uzyskanie patentu we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej kosztuje około 30 tys. euro, z czego około trzy czwarte pochłaniają koszty tłumaczeń. Dla porównania uzyskanie patentu w USA to wydatek 1850 euro.

Proponowana zasada uzyskania jednolitego patentu polega na tym, że firma składa zgłoszenie patentu, opisy i wszystkie jego elementy w jednym z trzech języków urzędowych postępowania (angielski, francuski, niemiecki). Patent będzie ważny we wszystkich państwach - stronach porozumienia. Dzięki odliczeniu kosztów tłumaczeń, kwota uzyskania patentu obniży się do 6,2 tys. euro.

Jednak zdaniem Radosława Nieleka, stałego doradcy sejmowej Komisji Innowacyjności i Nowych Technologii, tak rozwiązany problem językowy wprowadza nierówność traktowania podmiotów.

- Polski rząd zaakceptował rozwiązanie asymetryczne w traktowaniu gospodarek. Z jakiego powodu przedsiębiorcy i naukowcy we Francji mają mieć łatwiej niż w Polsce. Nie jestem w stanie przyjąć rozwiązania, że Francuzi mają prawo składać patenty we własnym języku, a Polacy nie mają takiego prawa - komentuje.

Polacy nie gęsi
Argument o obniżeniu ceny za uzyskanie patentu traci na znaczeniu również w sytuacji, gdy weźmiemy pod uwagę otoczenie, w którym przyjdzie funkcjonować polskim firmom farmaceutycznymi i wynalazcom.

- Musimy mieć świadomość, że jednolita ochrona patentowa będzie dostępna nie tylko dla 25 państw UE, lecz dla całego świata. Będą nią objęte również podmioty amerykańskie, japońskie, chińskie czy indyjskie - podkreśliła prof. Aurelia Nowicka, ekspert w zakresie prawa własności intelektualnej, podczas jednego z posiedzeń Komisji Innowacyjności i Nowych Technologii.

Każda firma chcąc chronić swój wynalazek w Polsce, złoży go "centralnie", w jednym z trzech ww. języków. Nie ma obowiązku przekładu patentu i jego opisu na język polski. Ten obowiązek spadnie na przedsiębiorcę krajowego, który będzie musiał sprawdzać w obcych językach, czy nie narusza patentów we własnym kraju, bo nie będzie miał dostępu do opisu patentowego po polsku.

- Chodzi o to, żeby wiedza techniczna chroniona tak silnym prawem, jakim jest patent, była dostępna w języku państwa, które udziela ochrony - dodała prof. Nowicka.

Ministerstwo Gospodarki broni swojej racji wyjaśniając, że długi czas zabiegało o to, by pozostawić język narodowy. Jeśli jednak patent unijny miał być bardziej efektywny i tańszy, nie mógł by być tłumaczony na wszystkie języki urzędowe UE.

Dlatego podczas prezydencji polskiej zaproponowano to kompromisowe rozwiązanie. Nie przypadło jednak ono do gustu Hiszpanom i Włochom, którzy nie przystąpili do porozumienia o współpracy w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej.

Przed obcym trybunałem
- Nie za bardzo wyobrażam sobie prowadzenie procesu przed sądem w Niemczech - mówi prezes Śledziewski. - Wymagałoby to wynajęcia zagranicznego pełnomocnika, co powoduje, że koszty procedowania znacznie przekroczą możliwości przeciętnego polskiego przedsiębiorcy. Kogo w Polsce będzie na to stać?

Anna Korbela, prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, wskazuje na trudności wynikające z procedowania w języku obcym w przypadku sprawy o naruszenie patentu, kiedy strona występuje do sądu o udzielenie zabezpieczenia roszczenia.

- Ten etap procedury toczy się bez udziału drugiej strony. Sąd musi rozstrzygnąć na podstawie jednostronnie przedstawionych faktów o racjach podmiotu. Obecnie jest to polski sąd, polski język, łatwo wyszukany pełnomocnik, który w miarę szybko przedstawi argumenty przed sądem, czasem wadliwie udzielającym zabezpieczenia - opisuje.

- Zgodnie z projektem będzie to język obcy. Metodą zabezpieczenia roszczeń przewidywaną w koncepcji proponowanej przez UE jest zamrożenie konta przedsiębiorstwa. Utrata płynności finansowej przedsiębiorstwa na okres choćby kilku tygodni to eksperyment, którego żadne przedsiębiorstwo nie przetrwa - dodaje prezes Korbela.

Tym bardziej, że w branży farmaceutycznej powszechne jest występowanie tzw. gąszczy patentowych - liczba patentów na błahe rozwiązania jest duża i często służy nękaniu przedsiębiorców. Walka niejednej polskiej firmy o usunięcie wadliwie udzielonej ochrony patentowej na forum europejskim może być jej ostatnią aktywnością.

Polski sąd
Sytuacji polskich firm nie poprawia brak wyspecjalizowanego krajowego sądownictwa patentowego. O powołaniu sądu własności intelektualnej, który tworzyłby dobrej jakości rozstrzygnięcia, mówi się od dawna.

Bez merytorycznego rozpoznania spraw przez wyszkolonych w prawie własności przemysłowej sędziów czeka nas zupełna marginalizacja i tak już słabego krajowego sądownictwa patentowego.

- Nie mówiąc już o tym, by polscy sędziowie byli partnerami i potencjalnymi osobami orzekającymi w tworzonych strukturach na poziomie europejskim - dodaje Anna Korbela.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• SĄDOWNICTWO PATENTOWE