Pieniądze na badania i utworzenie zespołu badawczego – niemal dwa miliony złotych – przyznała Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, w ramach programu  „Team”. Jak wyjaśnia w rozmowie z PAP autorka projektu doc. Dorota Gryko, nowe związki miałyby zastąpić lub wspomagać nitroglicerynę, która jest stosowana jako lek na chorobę wieńcową.

– Badania naukowe wykazują, że przedłużone stosowanie nitrogliceryny – lub innych związków, z których w naszym organizmie powstaje tlenek azotu - przez pacjentów z chorobą wieńcową znacznie osłabia leczenie. Jest to skutek przyzwyczajenia organizmu. Z czasem trzeba zwiększać dawki podawane chorym - zauważa naukowiec.

Tłumaczy, że tworzący się z nitrogliceryny tlenek azotu aktywuje enzym (cytozolową cyklazę guanylową), a następnie w toku dalszych przemian biochemicznych powoduje rozkurcz mięśni gładkich, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi.

– Związki, które chcemy zsyntetyzować również miałyby aktywować enzym. Będą dawały ten sam efekt, ale niezależnie od tlenku azotu – wyjaśnia Dorota Gryko. – Dlatego można będzie je stosować zastępczo z niedoskonałą nitrogliceryną lub innymi związkami, z których powstaje tlenek azotu w ludzkim organizmie.

Badania naukowe wykazały, że aktywatorem enzymu jest związek o nazwie protoporfiryna IX. Jest to niezawierająca żelazo pochodna hemu (fragmentu, występującej w krwi, hemoglobiny – PAP). Dodatkowe badania przeprowadzone przez współpracowników Doroty Gryko z University of Texas Health Science Center z Houston wykazały, że enzym ten aktywują również pochodne witaminy B12.

– Witaminę B12 i protoporfirynę będziemy modyfikowali tak, by otrzymać lepszą aktywację enzymu – opisuje naukowiec.

Dodaje, że dalekosiężnym celem projektu jest synteza cząsteczek, które będą zawierały zarówno fragment witaminy B12 jak i protoporfiryny.

– Każdy z tych fragmentów pełniłby inną rolę. Witamina B12, wykorzystując swoje szlaki metaboliczne transportowałaby protoporfirynę do naszego organizmu natomiast fragment porfirynowy aktywowałaby enzym – precyzuje.

Synteza poszukiwanych związków będzie prowadzona w Instytucie Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, a badania biologiczne w Stanach Zjednoczonych w University of Texas.

Rozmówczyni wyjaśnia, że w ramach projektu badawczego pt. „Nowe aktywatory cyklazy guanylowej jako potencjalne leki w chorobie wieńcowej” zostaną przeprowadzone badania laboratoryjne i testy in vivo i in vitro.

Do pracy przy projekcie Fundacja na rzecz Nauki Polskiej zatrudni siedem osób: dwóch studentów, trzech doktorantów i dwóch uczestników staży podoktorskich.

Choć opracowywane związki w przyszłości mogą stać się podstawą nowych leków na chorobę wieńcową, to jednak droga od związku chemicznego do leku to, w najlepszym wypadku 10 lat - zaznacza doc. Gryko.

• FARMACJA
• KARDIOLOGIA
• BADANIA I ROZWÓJ