• Występowanie nadwagi i otyłości wśród dzieci to problem narastający od wielu lat
• Tak wykazały wyniki badań prowadzonych w 2021 roku wśród polskich uczniów przedstawione w raporcie* Instytutu Matki i Dziecka
• Szczególnie nasilił się on w okresie pandemii COVID-19, kiedy to dzieci podczas izolacji spędzały większość czasu w domu

Ryzyko poważnych powikłań

Występowanie nadwagi i otyłości u dzieci  to ryzyko poważnych powikłań zdrowotnych, szczególnie takich jak, cukrzyca czy nadciśnienie. Zespół  Instytutu w ramach projektu DINO-PL (Diagnoza-Interwencja-Nadciśnienie-Otyłość), w 2023 roku rozpocznie kompleksowe badanie prospektywne  wśród dzieci w wieku 7 lat, pierwsze takie w Polsce. Celem projektu jest zapobieganie nadwadze, otyłości oraz podwyższonemu ciśnieniu tętniczemu krwi wśród dzieci.

Instytut Matki i Dziecka (IMiD) we współpracy ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO) koordynuje w Polsce Europejski Projekt Monitorowania Otyłości  u Dzieci pod nazwą  COSI (Childhood Obesity Surveillance Initiative), realizowany w ramach Narodowego Programu Zdrowia.

- Obecnie w projekcie uczestniczy ponad 40 krajów Regionu Europejskiego. W Polsce odbyły się już trzy edycje, w roku 2016, 2018 oraz 2021. Jak wykazały ostatnie badania przeprowadzone w ramach polskiej edycji tego projektu, pod nazwą DINO-PL (Diagnoza-Interwencja-Nadciśnienie-Otyłość), częstość występowania nadwagi i otyłości u dzieci ośmioletnich zwiększyła się z 32,2% w 2018 roku do 35,3% w 2021 roku i jest to jeden z najwyższych odsetków w Europie - informuje instytut.

Wyniki badań prowadzonych przez zespół Instytutu Matki i Dziecka w latach 2016 i 2018, zostały uwzględnione w publikacji “Nature”, w której znalazły się badania pochodzące  łącznie z 200 krajów, w tym właśnie z Polski.  Artykuł dotyczy zmniejszających się korzyści życia w mieście dla wzrostu i rozwoju dzieci i młodzieży. Na podstawie danych od 71 milionów uczestników z 200 krajów wykazano, że w 1990 roku dzieci i młodzież (5-19 lat) mieszkające w miastach były wyższe od swoich wiejskich rówieśników w niemal wszystkich krajach o wysokim dochodzie.

Z publikacji dowiadujemy się również m.in., że do 2020 roku w większości krajów zmniejszyła się przewaga dotycząca wzrostu dzieci i młodzieży w miastach, natomiast w wielu krajach o wysokim dochodzie zaobserwowano zmianę tej przewagi na rzecz dzieci i młodzieży mieszkających na wsi, a wskaźnik masy ciała BMI wzrósł nieco bardziej w miastach niż na terenach wiejskich.

Polskie dzieci bardziej otyłe niż inne

Polskie dzieci znajdują się w pierwszej dziesiątce krajów o największym odsetku występowania otyłości w grupie 33 krajów europejskich, które brały udział w piątej rundzie badania COSI WHO w latach 2018-2020.

Jak wykazały badania przeprowadzone przez IMiD w 2021 roku, podczas COVID-19, już aż 35,3 % dzieci w wieku wczesnoszkolnym zmaga się z nadwagą lub otyłością.

- Dane te są bardzo niepokojące a ich skala przeraża. Przyglądając się tym statystykom możemy obawiać się, że kiedy wkroczą oni w wiek dorosły narażeni będą na choroby typu np. cukrzyca. Dlatego zależy nam na zbudowaniu długoterminowego projektu polegającego na obserwacji kohorty dzieci w wieku wczesnoszkolnym i przygotowaniu rekomendacji, które pozwolą zatrzymać galopującą epidemię otyłości i nadwagi  - mówi prof. dr hab. n. med. i o zdr. Anna Fijałkowska, kierownik projektu DINO-PL, Zastępca Dyrektora ds. Nauki IMiD, Kierownik Zakładu Kardiologii IMiD, członek Komitetu Zdrowia Publicznego Polskiej Akademii Nauk.

Projekt DINO-PL kierowany jest przez prof.dr hab. n. med. i o zdr. Anna Fijałkowską i realizowany przez specjalistów Zakładu Zdrowia Dzieci i Młodzieży IMiD, w ścisłej współpracy z Zakładem Żywienia oraz Zakładem Genetyki Medycznej IMiD, a przede wszystkim z pielęgniarkami szkolnymi z całej Polski.

W 2023 roku w ramach projektu DINO-PL przeprowadzone zostaną po raz pierwszy badania kohortowe na próbie 1000 dzieci z ponad 100 szkół z miast i wsi w całej Polsce. Badania obejmować będą informację na temat stylu życia dzieci, wzrostu, masy ciała, obwodu talii i bioder oraz ciśnienia tętniczego krwi.

Wykonane zostaną u uczniów również podstawowe badania medyczne, w tym morfologia, badanie ogólne moczu oraz badania molekularne pod kątem występowania otyłości i podwyższonego ciśnienia krwi. Zanonimizowane dane posłużą do opracowań naukowych a w przyszłości mogą przyczynić się do opracowania np. terapii leczniczych.

W kolejnych latach, w roku szkolnym 2024/2025 planowane jest ponowne wykonanie badań w tej samej grupie uczniów - badanie prospektywne kohorty wyłonionej w 2023 roku. Wyniki badań prowadzonych przez IMiD posłużą opracowaniu programu profilaktyki nadwagi i otyłości oraz podwyższonego ciśnienia tętniczego dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym.

Zadanie realizowane jest ze środków Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025, finansowane przez Ministra Zdrowia.

*raport ZDROWIE DZIECI W PANDEMII COVID-19, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2022 

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.

• BADANIA I ROZWÓJ
• DZIECI
• OTYŁOŚĆ