Stwardnienie rozsiane jest autoimmunologiczną chorobą neurodegeneracyjną, która dotyka około 2,5 mln ludzi na świecie. Rozwija się, gdy komórki układu odpornościowego zaczynają niszczyć osłonkę mielinową zdrowych komórek nerwowych.

Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco poddali analizie mikrobiom jelitowy 71 pacjentów ze stwardnieniem rozsianym oraz 71 zdrowych osób. Udało im się w ten sposób zidentyfikować szczepy bakterii, które częściej lub rzadziej występowały u osób ze stwardnieniem rozsianym niż w populacji ogólnej.

Podczas kolejnego etapu badań usiłowali ustalić, w jaki sposób te różnice w mikrobiomie jelitowym wpływają na atakowanie przez układ odpornościowy osłonek mielinowych komórek nerwowych.

Pierwszym krokiem było sprawdzenie, czy składniki bakterii mogą wpłynąć na zachowanie komórek układu odpornościowego, czyniąc je pro- lub przeciwzapalnymi. W warunkach laboratoryjnych ludzkie komórki układu odpornościowego skonfrontowano z bakteriami. Okazało się, że szczepy Akkermansia muciniphila oraz Acinetobacter calcoaceticus, występujące częściej u osób ze stwardnieniem rozsianym, sprawiały, że komórki nabierały charakteru prozapalnego. Bakterie Parabacteroides distasonis, rzadsze u tych pacjentów, wywoływały natomiast odpowiedź immunoregulacyjną.

Następnie każdy z tych szczepów zaaplikowano myszom pozbawionym mikrobiomu jelitowego. Okazało się wówczas, że zarówno A. muciniphila, jak i A. calcoaceticus powodowały reakcję zapalną, podczas gdy P. distasonis hamowały rozwój stanu zapalnego.

Chcąc zbadać, w jaki sposób bardziej złożony mikrobiom wpływa na powstawanie zmian neurodegeneracyjnych, naukowcy przeszczepili florę jelitową myszom stanowiącym model stwardnienia rozsianego. Zaobserwowano wtedy, że bakterie prozapalne powodowały u gryzoni poważne nasilenie procesów neurodegeneracyjnych. Wskazuje to, że mikrobiom bezpośrednio przyczynia się do progresji choroby.

Do podobnych wniosków doszli jednocześnie badacze z Instytutu Maxa Plancka w Niemczech, którzy przeszczepili myszom próbki mikrobiomu jelitowego pacjentów ze stwardnieniem rozsianym.

Choć bakterie nie są jedynym czynnikiem rozwoju choroby, mogą one mieć wpływ na osoby z genetycznymi predyspozycjami - zauważają naukowcy, którzy chcą, aby dalsze badania doprowadziły do opracowania nowych metod leczenia pacjentów ze stwardnieniem rozsianym.

Mikrobiom jest systemem, który, w odróżnieniu od uwarunkowań genetycznych, można w stosunkowo łatwy sposób modyfikować. Dlatego kontrolowana zmiana diety lub zastosowanie odpowiednich leków mogą złagodzić przebieg choroby - podsumowują badacze.

• BADANIA I ROZWÓJ
• STWARDNIENIE ROZSIANE